Hoe bouw je slimmer en veiliger goede huizen en hoe doe je dat op een duurzame manier? Collega’s Ramon van Zijderveld en Dennis Kuijt ontwerpen een nieuwe generatie woningen met hout als dragende constructie. “Dit is een logische stap, wil je in de toekomst blijven bouwen.”
“Willen we de aarde leefbaar houden, dan moeten we als bouwbedrijf de verduurzaming van onze activiteiten echt versnellen. Tegelijkertijd wil je een oplossing bieden voor het grote tekort aan betaalbare woningen. Hoe doe je dat als er steeds minder vakmensen beschikbaar zijn en je veilig wilt blijven bouwen? Al deze factoren telden op tot de ontwikkeling van de nieuwste generatie woningen, met een houten casco, en in onze eigen fabriek in Heerenveen gemaakt.”
Ramon van Zijderveld, directeur business development bij het bedrijfsonderdeel Woningbouw, en Dennis Kuijt, ontwerpmanager industrialisatie, vertellen over het innovatietraject waar ze aan werken. De juiste partners zijn gevonden, knopen zijn doorgehakt en in de eerste projecten is inmiddels ervaring opgedaan. Ramon en Dennis nemen ons mee in de stappen die zij zetten richting grootschalig industrieel geproduceerde houtskeletbouwwoningen.
Stap 1 Conceptueel bouwen
“Om snel en efficiënt woningen te kunnen bouwen, willen we het interieur technisch zoveel mogelijk standaardiseren en aan de buitenkant zoveel mogelijk kunnen variëren”, legt Ramon uit. “Dat heet conceptueel bouwen en dat doen we al heel lang als Heijmans. We gebruiken dezelfde bouwelementen voor verschillende type huizen. Zo kun je maatwerk leveren voor allerlei doelgroepen en situaties én zien de woningen er toch allemaal anders uit. Je wilt tenslotte gevarieerde wijken maken, straten met een eigen karakter.”
Dennis: “Om redenen van milieu-impact en comfort, voegen we nu duurzame bouwelementen aan ons aanbod toe, van hout. En deze elementen worden vrijwel allemaal in één fabriek gemaakt. Dat betekent dat we in een tegen weersinvloeden beschermde en veilige omgeving snel kunnen werken. Een mooie aanvulling op de Heijmans-catalogus van conceptwoningen.”
Stap 2 Sneller verduurzamen
Samen met een team van collega’s, adviseurs en experts, bogen de twee zich over plannen om deze volgende stap succesvol te maken. Dennis: “Bouwen met hout is niet nieuw, het is een eeuwenoud en sterk constructiemateriaal, maar Heijmans wil het op grotere schaal zorgvuldig kunnen toepassen voor duurzame en goede woningen. Dat vraagt dus om gedegen onderzoek.” Ramon vult aan: “En overtuigingskracht. Om te innoveren met duurzame bouwmaterialen moet je ook durven doorzetten, verkennen en geloven dat het kan. En je moet anderen meenemen op die reis naar een betere wereld.”
Een praktische hobbel is bijvoorbeeld dat de milieu-impact van bouwen met hout nog niet goed is geïntegreerd in de huidige regelgeving. “Hout is een hernieuwbare en circulaire grondstof, omdat je bomen opnieuw kunt planten. Daarmee scoor je hoog op bepaalde duurzaamheidscriteria, maar als je de CO2 mee mag rekenen die de boom tijdens het groeien opslaat, zou je nog hoger scoren.” Dennis voegt toe: “Het eindresultaat telt. We willen echt een grote stap maken in de verduurzaming als Heijmans. Om zo een gezonde leefomgeving voor huidige en toekomstige generaties eerder binnen bereik te brengen.”
Stap 3 Juiste partners
De ambities op het gebied van duurzaamheid en innovatie kan Heijmans niet alleen verwezenlijken. Daarom bundelt het bedrijf krachten en kennis met experts en partners, vertellen Dennis en Ramon. “Zo zochten we een partnership met de Nederlandse bedrijven VDM en IIBO. Met VDM uit Drogeham hebben we een samenwerking, de IIBO-fabriek in Heerenveen hebben we eind 2021 overgenomen. Beide bedrijven hebben veel ervaring met houtskeletbouw”, zegt Ramon. “Ze maken houten huizen op maat voor particuliere en professionele opdrachtgevers, en zijn vernieuwend in hun technieken. Ook elders in Europa heb je grote houtskeletbouwfabrieken, maar in Nederland sluit de werkwijze van VDM en IIBO het beste aan op wat wij willen maken.” Dennis: “Ook partners zoals Staatsbosbeheer zijn voor ons erg belangrijk voor bijvoorbeeld de aanvoer van hout uit duurzaam beheerde bossen. Samen met hen willen we sneller en slimmer het aantal duurzame en goede woningen in Nederland vergroten.”
Stap 4 Kracht van houtskeletbouw
De twee durven ook concreet te worden over hoe deze nieuwe conceptuele woning in elkaar zit. Een houtskeletbouwwoning is een huis waarvan de dragende structuur, het casco oftewel ‘skelet’, uit houten elementen bestaat. “Die elementen noemen we frames”, vertelt Dennis. “Diverse soorten houten frames, voor wanden, vloeren en daken, vormen samen een huis. We gebruiken alleen andere materialen als je er niet zonder kan, zoals beton voor de fundering of heipalen.”
Voor deze huizen gebruikt Heijmans geen CLT, Cross Laminated Timber, of in goed Nederlands ‘kruislaags verlijmd hout’. “Dat zet je vooral in voor gestapelde houtbouw, zoals voor appartementencomplexen of kantoren”, legt Dennis uit. “Het zijn zwaardere elementen die vooral handig zijn voor constructieve doeleinden. Zoveel hout heb je niet nodig voor woningen. In houtskeletbouw ga je efficiënter met hout om. In onze huizen zetten we meer hout in waar stabiliteit en sterkte nodig is, en minder waar dat niet hoeft.” Hierdoor zijn ze de helft lichter dan een woning met een traditioneel casco, aldus Ramon: “Kun je nagaan wat dat scheelt in materiaal en ook in transport- en hijsbewegingen en dus je CO2-uitstoot!”
Stap 5 Innoveren voor een gezonde leefomgeving
“Onze nieuwe generatie houtskeletbouwwoningen voldoet aan alle wettelijke eisen die we stellen in Nederland”, aldus Ramon. Hij vertelt dat Heijmans echter ook een extra kwaliteitsslag wist te maken: voor elk element keken de engineeringteams naar de optimale vorm. “De houten frames bestaan uit een rek van balken, daartegenaan een constructieve osb-plaat en een afwerkingsplaat”, legt Ramon uit. “Wij laten de frames voor vloeren, daken en wanden van elkaar verschillen om het beste resultaat te bereiken. Zo gebruiken we voor de verdiepingsvloeren bijvoorbeeld, die zeer sterk, trillingvrij en geluidsarm moeten zijn, dikkere balken en een dikkere constructieve plaat. De vloer is daardoor net zo stabiel als een betonnen plafond.”
Momenteel zijn de twee druk bezig met de volgende stappen van deze nieuwe generatie woningen. Een nieuw product ontwikkelen is een hele uitdaging, maar Ramon en Dennis zijn erg gemotiveerd: “Hierdoor lever ik een bijdrage aan het tegengaan van klimaatverandering. Dat motiveert me om de uitdagingen die we in dit proces tegenkomen, steeds goed te overdenken en aan te gaan”, zegt Ramon. Dennis: “We houden altijd het optimistische perspectief voor ogen. Het maakt ons werk uitdagend. En ik wil blijven zoeken naar een steeds betere oplossing, of dat nou is op het gebied van materialen, processen of technieken voor die gezondere leefomgeving.”
