Meer onderzoek naar circulariteit bij Heijmans
De toekomstige rol van een bouwbedrijf is meester zijn in materiaalstromen, stelt Thijs Huijsmans, adviseur circulair bouwen bij Heijmans. Om dat te bereiken, neemt hij zoveel mogelijk collega’s en partners mee in de stappen naar een circulaire bouwpraktijk. “Als wij naar de hele keten kijken en materiaalstromen beheren van begin tot eind, realiseren we bouwwerken met toekomstwaarde.”
1. Waar komt je drive vandaan?
“Tijdens mijn studie Bouwkunde aan de TU Eindhoven liep ik stage in China en daar zag ik het licht. Er werden daar gigantische bouwwerken gerealiseerd, in enorme hoeveelheden, met vervuiling tot gevolg en zonder na te denken over de toekomstbestendigheid ervan. Daar zag ik de eindigheid van de traditionele bouwpraktijk.
Dat ziet Heijmans ook. Om een gezonde leefomgeving te kunnen maken, willen we onze werkzaamheden verduurzamen. Er is zelfs de ambitie geformuleerd om in 2023 volledig circulair te bouwen.
Daar werk ik graag aan mee. Want een kortzichtige materiaalconsumptie heeft een enorme impact op de planeet; we kunnen simpelweg niet nog honderd jaar doorgaan met nieuw beton en staal inzetten om onze gebouwde omgeving vorm te geven. Dit inzicht heeft me nooit meer losgelaten en motiveert me elke dag om te werken aan een circulaire gebouwde omgeving.”
2. Waarom is deze omwenteling nodig?
“Door snel veranderende wensen op het gebied van wonen, werken en verblijven, klimaatverandering en technologische vooruitgang zie ik dat de bouw steeds harder moet werken om aan de vraag van de maatschappij te voldoen. Tegelijkertijd zijn gebouwen sneller afgeschreven dan ooit. Daardoor gebruiken we als bouwbedrijf steeds meer materiaal en voor steeds kortere periodes. Zo veroorzaken we meer CO2-uitstoot, een stijgende afvalberg en putten we grondstoffen uit.
Als je alleen bouwer bent en geen verantwoordelijkheid neemt voor je materialen, leg je het volgens mij af tegen nieuwe bedrijven die dit wel doen en vooral op lokaal gebied posities verwerven. Uitsluitend stenen stapelen en star vastgoed ontwikkelen is een eindig business model. Terwijl juist bouwbedrijven de sleutel in handen hebben tot een volledig circulaire bouwpraktijk.”
3. Hoe dan?
“Bij Heijmans gaan veel materialen door onze handen, van kabelgoten tot binnenwanden, van beton tot asfalt. Vooral bij renovaties komen gigantische hoeveelheden materialen vrij. Als we dat zien en gebruiken als nieuwe grondstoffen, sluiten we de kringlopen. Tevens moeten we nu zorgen dat als we primaire grondstoffen inzetten, deze in de toekomst eenvoudiger kunnen worden hergebruikt.
Naast het sluiten van technische kringlopen, zullen we daarnaast op moeten schuiven richting biologische kringlopen. Dat betekent meer milieuvriendelijke bouwmaterialen gebruiken, zoals hout. Als Heijmans hebben we het voordeel dat we de materiaalstromen tijdens het hele bouwtraject kunnen beheersen: van ontwerp en realisatie tot beheer en demontage plus gebruik op een andere plek.”
4. Welke stappen zetten we al?
“Allerlei collega’s werken aan initiatieven: van platformen die materiaalstromen transparant maken tot oefenen met hoogwaardig hergebruik in ons eigen kantoor, van het opstellen van materialenpaspoorten tot circulair beton gebruiken, van milieuwinst opnemen in je business case tot recycling van materialen die vrijkomen bij onze onderhoudsprojecten.
Het leuke aan werken bij een bouwer als Heijmans is de kennis van de vakmensen. Als ik hen vraag wat je met vrijkomende materialen kan doen, weet je niet wat je hoort. Er zijn zoveel ideeën over potentieel hergebruik en er zijn zoveel lessen geleerd over hoe je de hele bouwketen bij circulaire doelen kunt betrekken.
Want dat is noodzakelijk: het ontrafelen van de productieketens, samen met producenten. Daartoe moeten alle partijen zich open opstellen en duidelijk zijn over hun belangen, informatie delen is de sleutel. Een dergelijke open samenwerking is essentieel voor Heijmans om de nieuwe rol van meester van materiaalstromen op zich te kunnen nemen. Met een aantal partijen zijn we die productieketens nu aan het analyseren.”
5. Hoe zie jij de rol van Heijmans als ‘materialenmeester’?
"Het betekent niet dat je eigenaar van de materialen bent, maar dat al je activiteiten erop gericht zijn om materialen zoveel mogelijk te laten ‘bewegen’. Als je weet waar materialen te vinden zijn en wat de herkomst is, en zorgt dat ze na eerste gebruik elders ingezet kunnen worden, creëer je toekomstwaarde. Helemaal als je samen met je leveranciers werkt aan het ontwerp van materialen, zodat die steeds opnieuw gebruikt kunnen worden.
Daartoe is circulair ontwerpen nodig: onze materialen moeten niet nagelvast in bouwwerken zitten, maar demontabel zijn. Alleen dan zijn ze in te zetten op andere plekken of voor andere doelen. En heb je in kaart welke materialen op welke plekken in het gebouw zitten en wat de levensduur ervan is, dan kun je elke bouwlaag afzonderlijk circulair beheren. En daar samen met partners verdienmodellen voor opzetten.”
