Met het plan Spaarndammerhart haalde Heijmans de opdracht binnen om een braakliggend terrein middenin de historische Amsterdamse School-buurt te herontwikkelen. De bouw start midden 2018, wat gebeurt er in de tussentijd?
“Eerst gebak om het succes te vieren!” lacht commercieel manager Ashley van der Tol. “Daarna is een projectteam geformeerd met daarin ontwerpmanager Donny Suik, ontwikkelaar Hans van der Zant en mijzelf. Wij bestudeerden allereerst hoe we alle toezeggingen uit de tenderfase ook in de praktijk kunnen verwezenlijken.”
Ontwerpmanager Donny zorgt ervoor dat deze elementen in het plan praktisch worden ingevuld. Hij benadert binnen Heijmans de verschillende disciplines die aan het project zullen werken en stemt de werkzaamheden op elkaar af. Uiteindelijk draagt hij het project over aan het uitvoerende projectteam.
Buurtbewoners als plannenmakers
“In onze aanbieding stond dat de buurt onder meer zou meepraten over de kleurstelling van de stenen, de inrichting van de straat en tuinen en de invulling van twee zogeheten buurtruimtes in de plint van de nieuwbouw. En over de kunst. Daar gingen we meteen na het winnen van de tender mee aan de slag”, vertelt ontwikkelaar Hans.
De buurtbewoners met wie de gemeente al contact had, zijn eerst benaderd. Daaruit ontstonden vier werkgroepen met betrokken omwonenden, die in verschillende sessies de plannen verder uitwerkten samen met onze adviseurs. Plannen die uiteindelijk door vertegenwoordigers van de werkgroepen zijn gepresenteerd aan alle geïnteresseerden in de buurt.”
Ambassadeurs
Die samenwerking was overigens niet vanzelfsprekend. De Spaarndammerbuurt is een hechte gemeenschap met veel mondige bewoners. Hans: “Eigenlijk wilden ze helemaal geen bebouwing hier.” Waar nu fluitenkruid, klaprozen en teunisbloemen bloeien, stond niet zo lang geleden de Spaarndammerschool. “Ze hielden van het groen. Maar het woningtekort in Amsterdam is zo groot, dat was geen reële optie voor de gemeente.”
Ashley: “Dit project staat of valt met of je mensen in de buurt mee kunt nemen in het ontwikkeltraject. Invloed op bepaalde keuzes geven en regelmatig en op tijd informeren zorgen ervoor dat bewoners je ambassadeurs worden. Dat kan alleen als ze oprecht enthousiast zijn. De gemeente heeft dat in het voortraject al bewerkstelligd, geweldig!”
Creatief proces
De bouwkosten zijn ook een flinke puzzel. Tussen gunning en start van de daadwerkelijke bouw ligt bijna anderhalf jaar. In die periode zien we bouwkosten, met name de prijzen van grondstoffen, flink stijgen vanwege het gunstige economische klimaat. Met name voor de sociale huurwoningen is dat lastig. Hans: “Het vraagt veel creativiteit van het projectteam om ervoor te zorgen dat de uiteindelijke kwaliteit van het project hetzelfde hoge niveau heeft als we in de aanbieding omschreven.”
Spaarndammerhart is een symbiose van architectuur, kunst, landschap en duurzaamheid
Het bereiken van de toekomstige bewoners is een ander traject. Ashley: ”Dit is een heel bijzonder project, met woningen van circa 140 tot 160m² met tuin, nabij het centrum van Amsterdam. Een plek waar veel mensen hartstikke graag willen wonen. Samen met een reclamebureau ontwikkelen we een campagne voor groepen die hierin zijn geïnteresseerd. Na de zomervakantie rollen we de campagne uit.”
Typisch Heijmans
Lopend met Ashley en Hans door de buurt, wijzen ze telkens op elementen die ook in hun project terugkomen. De Spaarndammerbuurt staat vol met monumenten in Amsterdamse School-stijl, waaronder Het Schip van architect Michel de Klerk. Deze bouwstijl onderscheidt zich met figuratief baksteen metselwerk, geïntegreerde kunst en een expressieve vormentaal.
Hans en Ashley noemen het Spaarndammerhart een typisch Heijmans-project, omdat “kwaliteit en architectuur voorop staan en omdat we de buurtbewoners bij het project betrekken”. Korth Tielens Architecten en Marcel Lok zorgen ervoor dat de nieuwbouw naadloos aansluit op de omgeving. Kunstenaar Martijn Sandberg ontwerpt de poorten en de bestrating van de binnenhof en DS Landschapsarchitecten tekende voor de binnentuinen.
Bouwen en kunst gaan samen op
Ashley: “Zeker voor het gebied binnen de ring van Amsterdam is het bijzonder dat we hier grote, energieneutrale woningen bouwen. Het zijn 22 sociale huurwoningen, daarnaast achttien vrije sector huurwoningen en 36 koopwoningen. Een mooie mix voor lagere-, midden- en hogere inkomens dus.”
Hans: “Spaarndammerhart is een symbiose van architectuur, kunst, landschap en duurzaamheid, refererend aan de uitgangspunten van de Amsterdamse School, waarin bouwen en kunst samen opgaan. Aan die uitgangspunten voegen wij nu de elementen groen en duurzaamheid toe.”
Weetjes
- De ‘moord en brandbuurt’ is de bijnaam van de Spaarndammerbuurt, mede vanwege het vroeger activistische, 'rode' karakter van haar bewoners.
- De stem van de bewoners telde voor een derde mee bij de gunning van de tender: Heijmans won onder andere hun harten door zoveel mogelijk oude bomen te behouden in het plan.
- In het plan wordt de straat, zoals die er was tot de bouw van de Spaarndammerschool in de jaren zeventig, met twee nieuwe gevelwanden hersteld.
- De poorten naar de binnentuin die kunstenaar Martijn Sandberg ontwerpt, voeren bezoekers mee naar verleden en toekomst. Poort 1 naar 1917, poort 2 naar 2020 (het jaar van oplevering) en poort 3 naar 3025. De jaartallen zijn in een speciaal ontworpen bakstenen alfabet in reliëf in de poorten verwerkt.
