Digitalisering is overal: ook op de snelweg. Slimme auto’s communiceren straks met de infrastructuur, die op zijn beurt via de wegverkeersleiding communiceert met weggebruikers en beheerders. Maar zover is het nog niet. Sterker nog: er is een wildgroei aan data en sensoren. Hoe bundel je deze kluwen aan gegevens tot betrouwbare informatie voor de weggebruiker? We vragen het aan René Valkenburg, directeur Heijmans Systeemintegratie en Techniek.
1. Verbetert digitalisering onze mobiliteit? Zijn er straks minder files?
“Ik voorzie dat je straks precies weet wat het beste moment is om van A naar B te reizen. Slimme - op termijn zelfrijdende auto’s - en intelligente wegen kunnen de veiligheid verhogen en zorgen voor spreiding van de verkeersdruk, en dus hopelijk minder files en betrouwbare reistijden. Intelligente software converteert straks data van alle (weg)gebruikers en de weg tot nuttige en betrouwbare informatie, dat op iPad-achtige schermen in de auto te lezen is. Over tien jaar weten we niet beter. Dan krijg je vanuit je agenda op je device een melding hoe laat je moet vertrekken om precies op tijd op je afspraak te arriveren. De eerste stappen worden nu al gezet. Zo kan je bij de nieuwe Tesla de optie aanvinken om extra sensoren te bestellen waarmee je bovengenoemde functie activeert.
Overigens is de digitalisering van onze infrastructuur al jaren geleden begonnen, met de introductie van het dynamisch verkeersmanagementsysteem, voor weggebruikers herkenbaar als de matrixborden boven de weg.
Digitale systemen maken onder andere ook onze tunnels veiliger. Denk aan de camera’s, omroepsystemen en intercominstallatie. Achter deze systemen schuilen vele kilometers aan kabels, complexe computerservers en softwareplatformen. De door ons in eigen huis ontwikkelde systemen zijn per tunnel decentraal te bedienen vanuit de verkeerscentrale of lokaal bij de tunnel zelf. Technische storingen signaleren en verhelpen we op afstand vanuit ons servicecentrum in Eindhoven. In veel gevallen merkt de wegverkeersleider deze storing niet, omdat we deze al op afstand hebben opgelost. Dit scheelt langdurig afgesloten tunnelbuizen, bijbehorende vertraging en draagt bij aan het verhogen van de systeembeschikbaarheid. Ons software-systeem draait op dit moment in de Keteltunnel, Salland-Twentetunnel, Markt-Maastunnel en de vijf landelijke verkeerscentrales van Rijkswaterstaat.
Digitalisering helpt ons ook bij het efficiënt voorspellen van gebouwonderhoud. Sensoren op bijvoorbeeld bruggen en binnenin gebouwen verzamelen continu data over onder andere verplaatsing, temperatuur, corrosie, de krachten in de civiele constructie en opleggingen of voegovergangen.
Dreigend falen of extreme slijtage worden tijdig gesignaleerd. Dan zijn we er meteen bij. Het preventief vervangen van een versleten onderdeel voorkomt onverwachte herstelwerkzaamheden, zoals bij de noodreparatie van de Merwedebrug in de A27 in 2016.”
2. Van welke digitale innovaties word jij heel blij?
“We ontwikkelen nu sensoren die CO2-waardes in bijvoorbeeld stedelijke omgeving meten. Door - bij te hoge waardes - de verkeersstromen om te leiden, nivelleer je de CO2-uitstoot over een groter gebied. Of het Smart City-concept. Met intelligente straatverlichting en sensoren meten we zaken als geluidsniveau, luchtkwaliteit, temperatuur en verkeersdrukte. Wanneer het niet druk is op straat, zijn de lichten gedimd. Passeert er een voetganger, fietser of auto, dan schakelt de verlichting naar een hoger niveau. Intelligente straatverlichting combineert energiebesparing met veiligheid.
Daarnaast draaien we een pilot met diverse sensoren die de omgevingsconditie meten in de centrale technische ruimten van onder meer Rijkswaterstaat, waarin de actieve netwerkapparatuur staat. Op deze manier vergroten we de beschikbaarheid en dus betrouwbaarheid van de verkeersmanagementsystemen op onze snelwegen. Op de A58 tussen Tilburg en Breda hebben we – samen met verschillende marktpartijen - een systeem getest waarmee we spookfiles willen voorkomen. Op basis van floating car data krijgen weggebruikers gepersonaliseerde informatie, zoals welke snelheid je moet rijden om te voorkomen dat je in de staart van de file rijdt, naar hun navigatie app gestuurd. Deze techniek kijkt als het ware over de file heen.”
3. Klinkt veelbelovend. Wat is de sleutel tot succes?
“Intern moet er een goede wisselwerking zijn tussen business development, productontwikkeling en productmanagement. Een open blik naar buiten is ook belangrijk. Hoe ziet intelligente infrastructuur eruit over tien jaar? Het juiste antwoord vind je alleen door samen te werken met partners, zoals techbedrijven, auto-industrie en telecomsector. Co-creatie en samenwerking is broodnodig. Je ziet nu een wildgroei aan sensoren en losse data. Cohesie is er nauwelijks.
"Je ziet nu een wildgroei aan sensoren en losse data. Cohesie is er nauwelijks.
Hoe je data het meest efficiënt bundelt en verwerkt tot betrouwbare informatie, dát bepaalt je succes. Ons doel is om toekomstbestendige infrastructuur te ontwikkelen, met technische innovaties die zeker tien tot vijftien jaar meegaan. Daarvoor moeten we wel wat heilige huisjes omverhalen.”
4. Welke heilige huisjes dan?
“De overheid zou kunnen helpen door meer te investeren in digitale innovaties. Want niemand kan dit uit eigen zak financieren. De Nederlandse markt heeft immers een beperkte schaal. En de ontwikkelingskosten terugverdienen op één of twee projecten is niet mogelijk, want daarmee prijs je jezelf bij aanbestedingen uit de markt. Je wilt blijven innoveren en tegelijkertijd winstgevende projecten doen. Daar zit hem ook de crux: voorspelbaarheid op basis van bewezen technologie versus nieuwe ontwikkelingen. Dit staat binnen projecten met tijdsdruk altijd op gespannen voet. Om nog maar te zwijgen over hoe je met intellectueel eigendom (IP) van ontwikkelde systemen of diensten omgaat. Hier is ook voor branche-organisaties werk aan de winkel.
Op dit moment zijn alle innovaties een investering in de toekomst. We verdienen er nog geen geld mee. Een nieuw verdienmodel vinden is buitengewoon lastig. De consument die dagelijks met de auto over het wegennet rijdt, heeft geen geld over voor data-gedreven online dashboards of apps. Opdrachtgevers, wegbeheerders en professionele weggebruikers zoals de transport- en logistieksector hebben daarentegen wel een belang. Daarom zoeken we de komende jaren naar nieuwe verdienmodellen op basis van data gedreven platforms voor de eerdergenoemde publiek en private opdrachtgevers. Voorlopig is dit nog pionieren om zowel onze positie als markt potentie te bepalen.”
5. Die twee miljard euro voor infrastructuur in het nieuwe regeerakkoord is niet genoeg?
“Fantastisch natuurlijk, maar de digitale transitie van de infrastructuur slaagt alleen als de overheid de marktpartijen voldoende bewegingsvrijheid geeft om digitale oplossingen te ontwikkelen en ruimte geeft om ermee te experimenteren. Nu zijn de meeste contracten dichtgeschreven op functionele eisen, waar nauwelijks ruimte is voor nieuwe ideeën, laat staan het maken van fouten om jezelf verder te ontwikkelen.
Er zijn gelukkig steeds meer opdrachtgevers die de markt uitdagen om met oplossingen te komen die niet vanuit gebaande wegen tot stand komen. Zelf ben ik bestuurslid van Smart Infra branchevereniging ASTRIN, waar zowel standaardisatie als de wijze van samenwerking centraal staan. Als Heijmans willen we zeker onze nek uitsteken, maar dan dient er wel zicht te zijn op het breder kunnen vermarkten van de ontwikkelde oplossingen. Opdrachtgevers en wegbeheerders moeten af van de koudwatervrees. Investeer en geef ons de ruimte, hiermee blijven we als Nederland koploper binnen de slimme mobiliteit in Europa!”
Neem contact met ons op
