Circulair renoveren karakteristiek Glasgebouw Utrecht Rabobank
Weinig collega’s hebben zoveel invloed op een duurzame bouwsector als onze inkopers. Een grote bouwer als Heijmans heeft de positie om leveranciers te vragen of hun transport niet elektrisch kan, of het aandeel gerecycled materiaal in beton te verhogen. Job Verkerke, directeur inkoop, neemt de verantwoordelijkheid die bij deze positie hoort: “Iedereen moet worden geprikkeld om zijn werk duurzamer te doen.” Zijn ideaal? “Als we durven zeggen: we bouwen duurzaam of we bouwen niet.”
1. Waarom doe jij wat je doet?
“Mijn persoonlijke ambitie is de wereld beter achterlaten dan hoe ik hem heb gekregen. Een bouwbedrijf heeft veel impact op de leefomgeving, en daarom voel ik de verantwoordelijkheid om het beter en vooral duurzamer te doen. In mijn positie als directeur inkoop heb ik daar veel invloed op. Heijmans zette in 2022 1,8 miljard euro om, waarvan 1,2 miljard wordt ingekocht. Dat geeft wel aan hoe invloedrijk de positie is. Wij kunnen verwachtingen uiten of eisen neer leggen bij onze leveranciers: bijvoorbeeld breng mij je producten met elektrisch vervoer. Verhoog het aandeel gerecycled materiaal in je grondstof. Of: bied refurbished installaties aan. We zetten best wat druk, ja, maar verduurzaming is één van onze topprioriteiten. Alleen in de samenwerking met allerlei partijen in de bouwketen kunnen we het verschil maken. Zo was Heijmans de eerste bouwer die van haar leveranciers eiste om honderd procent recyclebare verpakkingen te gebruiken."
"We dringen er bij onze partners op aan dat zij ook hun verantwoordelijkheid nemen voor een gezonde leefomgeving, nu en in de toekomst. We moeten wel: als we continu primaire grondstoffen gebruiken en CO2 uitstoten, overbelasten we de aarde meer en meer. Onze verantwoordelijkheid als inkopers van bijvoorbeeld grondstoffen is dus groot: hoe zorgen wij ervoor dat Heijmans in de projecten meer herbruikbare of biobased materialen en refurbished of gereviseerde producten gebruiken? Onze ambities op het gebied van verduurzaming realiseren, daar wil ik bij inkoop maximaal op sturen.”
2. Hoe ga je te werk?
“Elke dag houd ik vier doelen voor ogen: producten en diensten van kwaliteit inkopen. Onder kwaliteit vallen ook veiligheid en duurzaamheid. Ten tweede snelheid: hoe snel en flexibel zijn mijn collega’s en ik? Kunnen we snel krijgen wat het bedrijf nodig heeft? Als derde wil ik de innovatiekracht van onze leveranciers benutten en uitdagen. En als laatste kostenefficiënt werken: niet noodzakelijk goedkoper, maar beter! Ons team wil dus kwaliteit inkopen, dat snel doen, innovatie aanjagen en de best mogelijke prijs daarvoor krijgen. Dit vertellen we ook aan onze leveranciers. Ik ben er van overtuigd dat als je de eerste drie goed doet, het vierde punt het logische resultaat is.”
3. Hoe werk je daarin samen met de organisatie?
“Allereerst door vrijheid te bieden, binnen kaders. Zo kiezen we regionaal voor de juiste leveranciers die passend zijn voor de opgave in die specifieke regio. De eisen op gebied van veiligheid en ook duurzaamheid die Heijmans aan leveranciers stelt zijn alleen wel overal hetzelfde, dat is het kader. Veilig werken staat bij ons immers op nummer één.
Daarnaast willen we de expertise van onze inkopers volledig benutten: zij weten welke partners het beste zijn en kunnen dit tegen de beste condities contracteren. We kunnen efficiënter werken als alle projectteams binnen heel Heijmans dezelfde beton, staal - of bijvoorbeeld kozijnenleveranciers gebruiken. Om dit goed te stroomlijnen, moeten onze inkopers nauw samenwerken met hun collega’s op de projecten. Dat lukt het beste als de projectteams zijn overtuigd van de meerwaarde van die inkoper. Maar wie zegt er nee tegen meer winst, meer marge, snelle levering, innovaties en hoge kwaliteit? Niemand toch? En als samenwerken lastig blijkt, vraag ik mijn collega’s in de spiegel te kijken. Hoe maak jij je meerwaarde beter zichtbaar? Dat gaat niet een-twee-drie, maar is een leuke uitdaging.”
4. Is verduurzaming ook zo aan te pakken?
“Daar is nóg meer overtuigingskracht en lef voor nodig. Overtuigingskracht omdat duurzame alternatieven minder bekend zijn bij zowel partners, opdrachtgevers als collega’s. Bouw je met primaire grondstoffen of nieuwe producten, dan zijn regels en garanties bekend en hoe je ze moet verwerken of behandelen. Bij hergebruikte grondstoffen of gereviseerde installaties is dat een stuk spannender. Als projectleider op een bouwplaats wil je de deadline halen. Dus wil je hem geen extra kopzorgen geven of extra handelingen laten verrichten. En dat wil de opdrachtgever ook.
Tegelijkertijd zie je dat de buitenwereld en dus ook opdrachtgevers ons vragen te verduurzamen. Daar kunnen we niet de ogen voor sluiten omdat het voor ons gemakkelijker is. Verduurzaming betekent iets voor elke medewerker, iedereen mag worden geprikkeld om duurzamer te werken. Al is dat best lastig, als je ineens met elektrisch materieel of andere materialen moet werken of op een andere manier naar je werk moet reizen. Gelukkig hebben we de tijd genomen voor deze overgang en luisteren we goed naar vragen uit de organisatie."
"Het is ook belangrijk je te realiseren dat de milieu-impact een steeds belangrijker deel uit maakt van business cases. En dat zijn niet alleen de prijzen in euro’s, maar in toenemende mate ook de prijs van CO2-uitstoot. Soms is een product bijvoorbeeld goedkoop, maar zwaar belastend voor het milieu. Is dat gedocumenteerd, dan kunnen we vaak duurzamere keuzes maken. Voordeel daarvan is dat je onze klanten een onderbouwd alternatief kan aanbieden bij het inschrijven op aanbestedingen.
Dit deden we bijvoorbeeld bij de renovatie van het Rabobank-hoofdkantoor in Utrecht. Naast het beantwoorden van hun vraag, boden we een meer duurzame manier aan om het werk uit te voeren, deels circulair. En daar waren ze blij mee, ze accepteerden ons alternatief omdat zij in duurzaamheid willen investeren. Het is natuurlijk een extra stap in een toch al krappe inschrijfperiode, maar zo kun je het verschil maken. Ook onze opdrachtgevers in het project Contactweg Amsterdam accepteerden ons aanbod om meer circulair beton te gebruiken dan eerst afgesproken. Mooi dat we onze klanten meenemen, we hebben meer invloed dan we zelf denken. Ik zie mijn team als belangrijke aanjagers om deze kennis te delen, zodat we dit vaker kunnen doen.”
5. Wat is je toekomstbeeld van Heijmans?
“Het zou fantastisch zijn als we voortaan zeggen: We werken duurzaam of we werken niet. Net zoals we dat doen met veiligheid. Duurzaamheid is immers even belangrijk voor een gezonde leefomgeving. Hoe onze CEO Ton Hillen veiligheid elke dag op nummer een zet, dat inspireert mij elke dag. Als we dat nu ook eens met verduurzaming doen. Niet alleen motiveert het onze collega’s, we zijn dan ook echt onderscheidend ten opzichte van onze concurrenten.
Met de inkoop van materialen kunnen we grote stappen zetten. De milieubelasting van bijvoorbeeld beton en staal is immers groot, en het vormt een groot deel van onze indirecte CO2-uitstoot. Omdat Heijmans een van de vele bouwers is die deze materialen gebruiken, sluiten we ons aan bij initiatieven als het Betonakkoord en Bouwakkoord Staal. Daar werken we samen met de sector aan het verduurzamen van deze materialen.
Het kan echter sneller. Wellicht moeten we toe naar een KPI zoals: ‘in 2030 accepteren we geen materialen meer met teveel CO2’-uitstoot’. Dit resulteert automatisch in verhoging van biobased of hergebruikte materialen. Dat zet de organisatie in beweging. Van dit statement wil ik de sponsor zijn, omdat ik een betere wereld achter wil laten. Ik pak graag mijn verantwoordelijkheid en blijf mijn team enthousiasmeren en faciliteren om verduurzaming te versnellen.”
