Rijen statige bomen, groene weilanden en bakstenen eensgezinswoningen brengen op de kop van Leusden-Zuid dorp en platteland bij elkaar. Over twee jaar komt daar een stuk dorp bij: Maanwijk. Hoe vinden de bewoners van de toekomstige woonwijk hun buren in Leusden-Zuid en elkaar? We fietsen met ontwikkelaar Joost Ruiterkamp de toekomst in.
Kijk, bewoners van Maanwijk kunnen zich straks duurzaam en stijlvol verplaatsen! Ontwikkelaar Joost Ruiterkamp wijst op de e-bike en elektrische auto waarmee hij ons door Leusden-Zuid zal leiden. Speciaal voor deze reportage geleverd door het Utrechtse WeDriveSolar , een van de mobiliteitspartners van Heijmans die lokaal opgewekte zonne-energie als krachtbron inzet.
We staan in de warme winterzon voor de bouwplaats aan de Maanweg, waar 120 woningen zullen verrijzen. Voor Leusden een welkome aanvulling, want deze gemeente in de provincie Utrecht ziet zich geconfronteerd met steeds meer woningzoekenden. Uit eigen dorp, maar ook uit Amersfoort volgens Joost.
Opgave
De plek waar we staan is de Nederlandse opgave in een notendop. Ons land staat te springen om woningen. Aan Heijmans de taak om al die woningen op een verantwoorde manier te realiseren. De woorden ‘Op een verantwoorde manier’ verenigen talloze wensen en eisen in zich. Op het gebied van milieu-impact, energiegebruik, bereikbaarheid, (financiële) toegankelijkheid, sociale samenhang, rechtvaardigheid en bovenal gezondheid.
Oplossingen waar Heijmans niet voor terugdeinst, immers een bedrijf van probleemoplossers en verbinders. De kennis en expertise die op allerlei plekken binnen Heijmans zijn ontwikkeld, komen in Maanwijk voor de eerste keer bij elkaar, vertelt Joost trots. “De bundeling van Heijmans-innovaties, technologie en ervaring, maakt van Maanwijk een primeur. Dit is een showcase van de gezonde leefomgeving, die antwoord geeft op de maatschappelijke vraagstukken van nu en de toekomst.”
Projectleider Mattijs Hubers loopt even de bouwplaats af om de matzwarte Van Moof-fiets, maar vooral om het oogstrelende witte interieur van de Tesla te bewonderen. Mattijs en zijn infracollega’s starten deze maand met de aanleg van de riolering. “Mooi dat we dit project integraal uitvoeren, als één Heijmans”, concluderen Mattijs en Joost hun spontane overleg. Joost zwaait zijn been over de stang en rijdt Leusden-Zuid in.
Deze huizen zijn gebouwd tussen de jaren vijftig en zeventig, wijst Joost, toen het dorp Leusbroek een fikse uitbreiding onderging en is omgedoopt tot Leusden-Zuid. De jonge starters van toen zijn inmiddels gepensioneerd en bijna de helft woont alleen. Ondanks dat er in Leusden veel wordt georganiseerd, vangt de gemeente signalen van eenzaamheid op, aldus Joost.
“We kunnen pas echt een gezonde leefomgeving maken als we de uitdagingen of problemen van de plek kennen. Daarom leggen we bij de ontwikkeling van Maanwijk de nadruk op verbinding. Verbinding tussen mens en natuur, mens en technologie, maar vooral tussen mensen onderling.”
We kunnen pas echt een gezonde leefomgeving maken als we de uitdagingen of problemen van de plek kennen
Verbindingen
“De nieuwe woningen trekken jonge gezinnen en starters naar dit deel van Leusden, waardoor levendigheid ontstaat”, verwacht Joost. “Maar ook het diverse woningbouwprogramma brengt verschillende groepen samen in Maanwijk. Zo is er koop en huur in verschillende vormen.
Ook is er ruimte voor senioren of mensen met een beperking in de levensloopgeschikte huizen in het zuiden van de wijk. Wetenschappelijke inzichten maken duidelijk dat regelmatige ontmoetingen mensen helpen bij fysiek en mentaal vitaal blijven. Dus is het belangrijk dat verschillende generaties elkaar blijven tegenkomen in Maanwijk.”
Om ongedwongen ontmoetingen te stimuleren, zijn in Maanwijk hofjes ontworpen en gemeenschappelijke tuinen, met voldoende bankjes om op samen te komen. Joost: “En omdat de wijk naar het zuiden toe steeds groener en opener is, wordt de relatie met de bewoners van de tegenovergelegen huizen in Leusden-Zuid versterkt.”
Vitaliteit
Over een buurtcoach of -conciërge, die ontmoetingen een duwtje in de rug kan geven, wordt nog nagedacht. In de tussentijd ziet Joost kansen in techniek: “Elke bewoner krijgt toegang tot de app Hoplr, een laagdrempelige manier om elkaar te bereiken. Bijvoorbeeld als je gereedschap nodig hebt, een oppas, of iemand die bereid is te helpen bij een klusje.”
De app is ook beschikbaar voor andere inwoners van Leusden. Joost: “In Hoplr vind je verschillende afgebakende buurten. Je profiel is alleen zichtbaar voor leden van je buurtnetwerk, maar binnen deze buurten kun je kleinere groepschats aanmaken voor bijvoorbeeld alleen je woonhof of een wandelgroep.”
Ontmoetingsplek
De ‘buurtschuur’ zal dé ontmoetingsplek van Maanwijk worden, voorspelt Joost. “Hier kom je samen voor de deelfietsen, de pakketkluis van Bringme , of om kruiwagens en tuingereedschap te pakken. Via het uitgiftepunt kun je bij barbecues of kinderfeestjes eten en drinken serveren.”
De e-bikes in de buurtschuur zijn met opzet gestald achter halfopen wanden en ook de deelauto’s staan prominent opgesteld langs de laan in de wijk. “Als ze goed zichtbaar zijn, worden ze vaker gebruikt, leerden we uit andere projecten met deelmobiliteit”, aldus Joost.
Heijmans van boven: we leggen de basis voor Maanwijk.
Fietsend door Leusden-Zuid komen we veel bomen en charmante plantsoentjes tegen. Groen zal in Maanwijk een belangrijk verbindend element zijn, zegt Joost. “De buurtschuur staat naast de twee collectieve tuinen, waar bewoners samen kunnen moestuinieren of gewoon een praatje maken. Gezamenlijk beheer zorgt niet alleen voor gezelligheid, ook voor zingeving. Je bouwt er een community mee en stelt mensen in staat hun eigen buurt mee te ‘maken’.”
Joost wijst op een minibieb in een voortuin. Een goed voorbeeld van het dorpse karakter van Leusden-Zuid, waar mensen elkaar kennen en voor elkaar klaar staan. “Partners als wijkvereniging LeusdenZeT en De Groene Belevenis helpen straks om in Maanwijk diezelfde sociale samenhang te bereiken''.
Verbinding na vertrek
Tijd voor het afhalen van warme chocomelk bij winkelcentrum Zuidhoek, waar straks bewoners hun boodschappen doen. Daarachter ligt Tabaksteeg, een woonwijk van Heijmans die verschillende delen van Leusden met elkaar verbindt. Met De Biezenkamp, een ander Heijmans-project, het bewijs van langdurige betrokkenheid.
“We gaan zelfs verder, we houden de eerste jaren ook ná oplevering een stevige verbinding met Maanwijk. Spannend, want dit is nooit eerder gedaan”, bekent Joost. Dankzij technologie blijft Heijmans goed verbonden met de wijk: “We willen bijvoorbeeld gaan meten of de bankjes, deelfietsen en buurtapp goed worden gebruikt.
Ook zullen we monitoren of de buurtschuur handig is en of het de bewoners lukt samen de tuinen te beheren. Niet om Big Brother te spelen, maar om te kijken of er nieuwe behoeftes aan het licht komen waarin Heijmans een rol kan spelen.”
Partners
We komen weer aan bij de Maanweg, de zon zakt en het wordt snel kouder. Terwijl Joost de Van Moof op de Tesla zet, besluit hij: “Als ontwikkelaar is het je drive een omgeving te maken waarin mensen prettig kunnen leven. De invloed die je daarop kunt uitoefenen is het mooie van dit werk. Maar je kunt dat niet alleen. Je hebt partners nodig, om samen te onderzoeken wat een optimale mix is van factoren die de gezondheid van een wijk verbeteren.
Die partners vinden we bij kennisinstellingen en universiteiten. Alleen samen kunnen we onze bevindingen vertalen naar hoe we een gezonde leefomgeving vormgeven, nu en in de toekomst.”
