Partner in onderhoud en beheer
Op Schiphol is alles groot en veel. Door de enorme aantallen aan materialen en producten die Heijmans op Schiphol verwerkt, levert besparing of hergebruik een enorme duurzaamheidswinst op. Een gesprek met ontwerpleider Michiel Koster over hoe Heijmans bijdraagt aan de verduurzaming van Schiphol.
Zo ver als het oog reikt zien we rupskranen, wielladers, kiepwagens, hopen zand en grote kabelhaspels. Het is voorjaar 2023. Vierentwintig uur per dag werken meer dan 150 mensen aan het groot onderhoud van de Zwanenburgbaan op Schiphol. In de onderhoudsperiode wordt het asfalt van de start- en landingsbaan volledig vernieuwd; in totaal 86 voetbalvelden. Zestig procent hiervan wordt hergebruikt. Ook vernieuwt Heijmans 12.000 vierkante meter aan markeringen, wordt de baanverlichting en bijbehorende elektrische kabels vervangen door een LED-verlichtingsinstallatie.
Heijmans is op Schiphol verantwoordelijk voor alle beheer- en onderhoudsactiviteiten van de civieltechnische Schiphol-assets, zoals het onderhouden van de start- en landingsbanen en alle omliggende rij- en taxibanen waar vliegtuigen overheen rijden. Ook de hemelwaterafvoer, de baanlampen en het gras tussen de banen en de dienstwegen in uitstekende conditie houden, behoort tot de taken.
Armaturen hergebruiken
Michiel: “Op het project Zwanenburgbaan vervangen we 1.400 lampen, 450 kilometer aan kabels en een groot deel van de trafoputten. De oude halogeenlampen worden vervangen door een LED-variant. Voorheen werd de gehele baanlamp weggegooid. Dat vonden we zonde, want de armaturen zijn vaak nog in een prima staat.”
Michiel en zijn team verzonnen een oplossing om de armaturen te hergebruiken. “We vonden een bedrijf dat voor een symbolisch bedrag de oude armaturen wilde overnemen. Elke lamp wordt volledig uit elkaar gehaald. Techneuten vervangen kapotte onderdelen, stralen de aluminium behuizing en voorzien het armatuur van een nieuwe coating. Na het slijpen van het prisma en het plaatsen van een nieuwe lamp, worden de gereviseerde armaturen verkocht aan kleine buitenlandse vliegvelden.”
Spannend idee
Het was een uitdaging om Schiphol te overtuigen om ook gereviseerde LED-lampen terug te plaatsen in hun banen. “Het voortraject heeft meer dan een jaar geduurd. “Opdrachtgever Schiphol en onze baanlampenleverancier vonden ons idee spannend. Baanlampen reviseren was geen bestaand verdienmodel en Schiphol had nooit eerder hergebruikte lampen teruggeplaatst.
Na onderzoek bleek dat het opknappen van een lamp bijna net zoveel kost als de aanschaf van een nieuwe variant. Tien jaar geleden kocht je dan vanzelfsprekend nieuwe exemplaren. Maar nu spelen meer factoren een rol, zoals de CO2-uitstoot. Omdat Schiphol moet verduurzamen gaven ze groen licht voor ons idee.”
60 kilogram CO2-reductie per lamp
Het idee van Michiel is inmiddels verwerkt in de plannen van de Kaagbaan-renovatie die in 2024 start en ook door Heijmans wordt uitgevoerd. “Voor de Kaagbaan gaan we samen met onze vaste lampenleverancier in vier weken ongeveer 1.000 baanlampen opknappen en hergebruiken. En over zeven jaar is de Zwanburgbaan weer aan de beurt voor een renovatie en dan gaan we ook daar lampen opknappen en hergebruiken. De gereviseerde lampen zijn inmiddels getest en volledig gecertificeerd. We moeten ook afspraken maken over garanties. Die gesprekken lopen nog. Per lamp stoten we zestig kilogram minder CO2 uit. Ook verkleinen we de afvalberg.”
200 trafoputten renoveren
Michiel bedacht ook een manier om de trafoputten te hergebruiken. “Dit zijn grote betonnen bakken met stalen deksels waar trafo’s en kabels van de baanlampen in samenkomen. Per zes lampen heb je één put nodig. Een trafo is een soort omvormer die je nodig hebt om de hoge spanning uit het verdeelstation, om te zetten naar het juiste - lagere - voltage voor de lampen. Voorheen gooiden we de bakken in een breker en werd er betongranulaat van gemaakt.”
Voor de renovatie van de Zwanenburgbaan vervangt Heijmans 200 trafoputten. “Bij dit project plaatsen we nog één keer nieuwe putten, omdat we geen buffer hadden van gereviseerde varianten. De oude putten uit de Zwanenburgbaan knappen we zelf op en plaatsen we volgend jaar terug bij andere projecten op Schiphol.”
Pionierswerk
Dit werk is echt pionieren. Het hergebruik van trafoputten komt mede uit de koker van Heijmans medewerker Hans Mulder. “Hans heeft in zijn achtertuin de eerste bak gereviseerd”, vervolgt Michiel. “Hij heeft ook het renovatieproces bedacht. De betonnen bak spuiten we schoon en wordt voorzien van een nieuwe coating. We boren nieuwe gaten, zodat de kabels beter passen. Verder krijgt de deksel een gasveer, zodat het minder zwaar is om de deksel te openen. En de kunststof onluchtingspijpen worden vervangen voor een stalen varianten. Daarnaast stralen en verzinken we alle deksels, zodat die er weer als nieuw uitzien. Met deze aanpassingen kan de put weer dertig jaar mee.”
In Europa is het opknappen en hergebruiken van baanlampen en trafoputten nieuw. “Als ik op buitenlandse beurzen gesprekken voer over dit onderwerp, krijg ik vaak vragende blikken. Typisch de remmende werking van de voorsprong. Dat vind ik niet erg. Feit is dat Nederland dankzij onze ideeën nu koploper is op dit gebied. Daar ben ik trots op.”
