Na een flinke renovatie zijn de deuren van Paleis Het Loo weer geopend voor publiek. De werkzaamheden die Heijmans hier uitvoerde zijn nauwelijks zichtbaar. En dat is precies de bedoeling. Manager projecten Frans van Kruijl: “Dit is de Champions League als het gaat om het verstoppen van installaties.”
De entree heeft het formaat van een balzaal en is met Spaans natuursteen betegeld: in het gerenoveerde Paleis Het Loo wacht je als bezoeker een koninklijk ontvangst. Installaties als verlichting, beveiligingscamera’s en luchtroosters zijn bijna niet zichtbaar of vallen samen met het ontwerp. Dat is precies hoe het projectbureau van Paleis Het Loo, de architect KAAN Architecten en het Q-team (gemeente Apeldoorn, Gelders Genootschap en Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) het wilden en zoals Heijmans het minutieus uitvoerde. “Dit project vroeg in elke ruimte om maatwerk”, vertelt manager projecten Frans van Kruijl tijdens een rondleiding door het paleis.
Het nieuwste van het nieuwste
Hoewel het lijkt alsof er in honderd jaar niks is veranderd aan de oude paleiskamers, gaat er een grote renovatie schuil achter elke vloer, muur en plafond. “Veel houten vloeren en wandbespanningen zijn eruit geweest, zodat wij alle installaties konden wegwerken”, vertelt Frans. In eerste instantie zou Heijmans vooral de nieuwe data-, watermist- en beveiligingsinstallatie en aanpassingen aan bestaande installaties verzorgen, maar uiteindelijk is ook de hele elektra-installatie vervangen. “Die voldeed niet aan de huidige normen en regelgeving, daarom hebben we die er volledig uitgehaald en weer opnieuw aangebracht. Qua installaties heeft het paleis nu het nieuwste van het nieuwste, dus het is toekomstbestendig.”
Subtiel wegwerken
Vooral in de monumentale kamers is het even zoeken om als bezoeker iets van de nieuwe installaties te zien. De nevenindicator – die met lampjes een route van a naar b uitstippelt mocht er brand uitbreken – is bijvoorbeeld heel subtiel weggewerkt in de muur. De moeilijkheid zat ’m in hoe je zo’n moderne installatie in een historisch paleis verwerkt, vertelt Frans. “In een kantoorpand plaats je zulke lampjes boven de deur, maar nu bekeken we steeds waar ze zo min mogelijk opvallen, natuurlijk wel binnen de kaders van wet- en regelgeving en bevoegd gezag. We hebben veel tijd gestoken in het uitdenken daarvan voordat we met de uiteindelijke techniek aan de slag gingen.
Precisiewerk
Met een speciale camera en software werden foto’s van het plafond gemaakt om de werkelijke situatie en plafondschilderingen in beeld te brengen. Op basis daarvan werd een ontwerp gemaakt om alles wat in het plafond moest komen een nieuwe positie te geven. Frans: “We vonden ook de oude – met de handgemaakte – balktekeningen, die we scanden en over het ontwerp legden. Het was daarbij de kunst om zoveel mogelijk om de balken heen te werken.” Elke keer als een bouwtekening klaar was, ging deze langs veel verschillende partijen, van de constructeur tot het Q-team. “Soms was een bepaalde plek ideaal qua regelgeving, maar dan gingen we door een schildering of een ornament heen, dus dan moesten we toch een andere positie zoeken. Pas als iedereen het eens was, gingen we aan de slag. Het was echt precisiewerk.”
Constructief samenwerken
Bij het project waren veel partijen betrokken. Heijmans was niet de enige aannemer en er werd dus nauw samengewerkt met het projectbureau van Paleis Het Loo, de architect KAAN Architecten, de nevenaannemers, directievoering, en overige partners. Heijmans heeft ervoor gekozen om altijd het project centraal te stellen en niet het contract. Een gevleugelde uitspraak die je vaak op het project hoorde was: ‘We bouwen een paleis, geen contract’. “Wij wilden constructief samenwerken en een relatie met de opdrachtgever en andere belanghebbenden opbouwen. Dat betekende eerst samen naar oplossingen zoeken, om daar vervolgens afspraken over te maken. Deze werkwijze werkt alleen als partijen elkaar vertrouwen. Dat vertrouwen is gedurende de werkzaamheden gegroeid. Omdat wij altijd open en eerlijk het gesprek voerden als we ergens tegenaan liepen, is er tussen de opdrachtgever en Heijmans een bijzondere band ontstaan.”
Hoge klimaateisen
Het binnenklimaat en dan met name de regulatie van temperatuur en luchtvochtigheid speelt een belangrijke rol in de moderne tentoonstellingsruimten. Frans: “We blazen lucht bovenaan de wanden in en zuigen deze onder in de wanden weer af. Er zijn voorzetwanden toegepast die werken als plenum. Door dit concept creëren we een homogeen klimaat in de ruimte en de wanden nemen dezelfde temperatuur aan als de rest van de ruimte. Zo houd je het klimaat constant om de kunstwerken die hier hangen te beschermen. Doordat de ruimte nu aan hoge klimaateisen voldoet, is het paleis aantrekkelijker voor grote kunsttentoonstellingen, die om dit soort kwaliteitseisen vragen.”
Opgeruimd staat netjes
Alles wat Heijmans zo goed verborgen houdt in het paleis wordt zichtbaar in de verschillende technische ruimtes. In een van deze ruimtes laat Frans een gigantische luchtbehandelingskast zien. “Hierin wordt buitenlucht voorbehandeld en warmte en vocht teruggewonnen vanuit retourlucht. Speciale software zorgt ervoor dat schone lucht met de juiste temperatuur en vochtgehalte weer het paleis wordt ingeblazen. Niet te zien voor het publiek, maar de bezoekers hebben er wel profijt van.” Waar Frans het meest trots op is nu de museumdeuren weer open zijn is het feit dat Heijmans alles zo netjes heeft weggewerkt. “Dit is de Champions League als het gaat om het verstoppen van installaties.” Maar minstens zo belangrijk vindt hij de succesvolle samenwerking. “Het is gelukt om iets te creëren waarmee we allemaal tevreden zijn. Daardoor voelt het paleis ook een beetje als ons paleis.”
Neem contact met ons op
