Jaarcijfers 2021: uitstekend jaar, goede basis voor 2022

Kernpunten

• Onderliggende EBITDA stijgt bij gelijke omzet tot € 106 miljoen (marge 6,1%)
• Netto resultaat 2021 stijgt naar € 50 miljoen, stijging van 25% t.o.v. 2020;
• Orderportefeuille blijft met € 2,1 miljard op goed niveau;
• Balans opnieuw verbeterd: hogere solvabiliteit (30,1%), robuuste kaspositie;
• Dividendvoorstel € 0,88 per aandeel (payout ratio 40%);
• Outlook 2022: licht stijgende omzet bij vergelijkbare onderliggende EBITDA.

Op weg naar ons 100-jarig bestaan in 2023 staan wij er financieel krachtig voor. Onder meer het woningentekort, de energietransitie en klimaatverandering leiden tot een maatschappelijke context die grote impact heeft op sectoren waarin we actief zijn. We zullen dus moeten blijven verbeteren, verslimmen en verduurzamen. Momenteel werken wij aan de herijking van onze strategie, waarmee we de komende jaren maximaal invulling willen geven aan de grote maatschappelijke thema’s. Waar de afgelopen jaren de focus primair op people en profit lag, zal er meer accent komen te liggen op planet, met duurzaamheid en een circulaire bouwsector hoog op onze agenda. De eerste stappen zijn al zichtbaar. Enerzijds in het prefabriceren van houtskeletbouw-woningen, anderzijds met de verduurzaming van woningen in beton door middel van conceptbouw met het Heijmans Huismerk. Ook bij Infra werken we vaker met gerecycled beton en asfalt. De ambitie is om CO₂-neutraal te bouwen in 2030.

Met een goed gevuld en kwalitatief sterk orderboek staan wij goed gesteld voor 2022 en verwachten wij een licht stijgende omzet en vergelijkbaar onderliggende EBITDA. Voor de jaren erna, zijn de kabinetsambities veelbelovend. We kijken met veel belangstelling uit naar een nadere concretisering om deze vervolgens gezamenlijk waar te maken.”

Veiligheid

Veiligheid is onze topprioriteit en ten aanzien daarvan doet Heijmans geen concessies. Het aantal ongevallen met verzuim is in 2021 met 22% gedaald. Een goede stap – echter zijn we pas tevreden als er géén ongevallen zijn. De grootste uitdaging om de doelen te bereiken, zit in het verder vergroten van veiligheidsbewustzijn en veilig gedrag. Daarom is besloten, naast de operationele verankering van veiligheid in de business, om veiligheid ook centraal te positioneren. Veiligheid wordt gecoördineerd over de bedrijfsstromen heen, waardoor kennisuitwisseling, het delen van best practices en het lerend vermogen van de organisatie worden vergroot.

In 2021 bereikte de bedrijfsstroom Infra trede 4 op de zogenoemde Veiligheidsladder. Dit is te danken aan de open en proactieve manier waarop over veiligheid wordt gesproken, net als het commitment aan het vergroten van bewustzijn via ons GO-programma voor de medewerkers. De ambitie is dat na komend jaar alle bedrijfsonderdelen op trede 4 staan. Intern was de uitrol van innovatieve trainingen met een virtual reality-bril succesvol. Dit programma breiden we in 2022 uit. Extern was de 24/7-afsluiting van de snelweg A12 voor negen dagen een doorbraak. Rijkswaterstaat koos veilig werken boven doorstroming. In de evaluatie werd het resultaat als zeer positief beoordeeld. Heijmans pleit dat dit bij dergelijke projecten de standaard wordt.

Veilig werken heeft ook betrekking op cybersecurity. We merken de toenemende dreiging van bijvoorbeeld phishing en ransomware. Heijmans neemt continue IT-maatregelen om de organisatie op dit terrein te beschermen, waaronder ook een intern bewustwordingsprogramma voor onze medewerkers dat is gericht op het veilig online werken.

Covid-19

Heel 2021 speelde Covid-19 een rol. Dankzij het Protocol Samen Veilig Doorwerken in de Bouw, kon er echter doorgewerkt worden op de projecten. Dit protocol is cruciaal voor de bedrijfsvoering. Heijmans volgt de geldende richtlijnen van de overheid en leeft deze op verantwoorde wijze na. Ook voeren we actief het gesprek met medewerkers, onderaannemers, leveranciers, klanten en opdrachtgevers over situaties waar nodig. Hierdoor kunnen we veilig en verantwoord werken. Dat vraagt veel van onze mensen en hun inzet wordt gewaardeerd.

De impact van corona was operationeel gezien zichtbaar in het bedrijf en op projectlocaties. Desondanks kwamen er geen werken stil te liggen en was de impact op de financiële cijfers beperkt. Op bepaalde plekken is er zeker financieel nadeel als gevolg van aangescherpte maatregelen, maar daar staan ook voordelen tegenover, bijvoorbeeld omdat bouwlocaties in het algemeen beter bereikbaar zijn.

Outlook

Naar verwachting zal de omzet licht stijgen. Bij Vastgoed en Bouw & Techniek wordt gerekend op groei, maar als gevolg van een verlaagd niveau aan grote infrastructurele werken zal de omzet bij Infra naar verwachting wat dalen. Daarnaast wordt gerekend op een vergelijkbare onderliggende EBITDA. Met een goed gespreid orderboek op een stabiel niveau van € 2,1 miljard staat Heijmans voor 2022 opnieuw goed gesteld.

Voor de periode na 2022 is met name van belang dat de ambitieuze overheidsplannen vertaald kunnen worden naar concrete maatregelen. Zowel op het gebied van stikstof (met name impact op de infrasector) als op het gebied van aanwijzen van nieuwe buitenstedelijke ontwikkelingsgebieden voor nieuwe woningen (hetgeen relevant is voor onze woningbouw- en vastgoedactiviteiten). Het kabinet heeft veel geld beschikbaar gesteld voor de energietransitie en voor verduurzaming van de maatschappij. Nu is het vooral zaak om naast financiële middelen ook daadkracht en besluitkracht daaraan toe te voegen.

Onderliggend blijven de vooruitzichten voor onze sector goed, maar de nadere concretisering van overheidsmaatregelen is vereist om de werkvoorraden in onze sector op stabiel niveau te houden en verduurzamingsinvesteringen rendabel te maken. De sterke stijging van grondstofprijzen en aanhoudende vraag naar arbeid en materialen zijn weliswaar belangrijke punten van aandacht, maar op basis van ons stabiele orderboek en selectieve aannamebeleid verwachten we te kunnen inspelen op deze ontwikkelingen met behoud van marges.

Heijmans blijft uitstekend gepositioneerd om in te spelen op groeimarkten, zoals de renovatie- en onderhoudsmarkt, de woningmarkt en het hoogwaterbeschermingsprogramma in Infra en de energietransitie die op alle sectoren grote impact heeft. Door de klant / eindbewoner centraal te stellen, richt Heijmans zich op markten waarin het de hoogste toegevoegde waarde kan leveren om daarmee in de toekomst het margepotentieel te optimaliseren. Denk hierbij aan een verdere digitalisering van het bouwproces, en het inzetten op aanverwante verdienmodellen zoals datagedreven diensten. Maar ook aan de verdere uitbouw van eigen productie in de vorm van houtskeletbouw woningen, waarmee eind 2021 een eerste stap is gezet met de aankoop van een eigen fabriek. Naarmate de bezettingsgraad na 2022 stijgt, zal houtskeletbouw een rol gaan spelen in zowel meer betaalbare woningen als verbeterde marges, maar tot die tijd zal de impact daarvan op de resultaten gering zijn.

Ontwikkeling per segment

De omzet was met € 1.748 miljoen licht hoger dan het jaar ervoor (2020: € 1.746 miljoen). Met name in de eerste helft van het jaar lag het volume op een hoger niveau.

Vastgoed

Bij Vastgoed was sprake van goede resultaten met een stijgende omzet en een stijging van de onderliggende EBITDA met 20% t.o.v. 2020. Stijgende inkoopprijzen konden meer dan gecompenseerd worden door stijgende verkoopprijzen, waardoor ook de marge steeg. Het aantal verkochte woningen steeg in 2021 met ruim 18% ten opzichte van 2020.

Bij Vastgoed steeg de omzet van € 482 miljoen in 2020 naar € 548 miljoen in 2021. Het aantal verkochte woningen steeg tot 2.682 (2020: 2.265). Van het totaal aantal verkochte woningen waren 1.162 (43%) het gevolg van transacties met corporaties en beleggers (2020: 1.023). De verkoop aan particulieren lag met 1.520 (57%) op een hoger niveau dan vorig jaar (2020: 1.242). Gedreven door een hogere omzet dat primair het gevolg was van prijsstijgingen steeg de onderliggende EBITDA-marge van 6,2% naar 6,6%.

De vastgoedmarkt kenmerkt zich door een aanhoudende spanning tussen vraag en aanbod. Hierdoor stijgen verkoopprijzen en komt de betaalbaarheid voor bewoners onder druk te staan.

In 2021 is Vastgoed gestart met de ontwikkeling van een appartementenconcept. Dat is op dezelfde leest geschoeid als het Heijmans Woonconcept voor grondgebonden woningen: gestandaardiseerde variatie in samenwerking met vaste ketenpartners, waarbij de consument binnen vaste kaders flexibiliteit behoudt in opties en uitstraling. Hiermee kunnen we sneller en goedkoper bouwen. Deze appartementen gaan wij onder andere ontwikkelen en bouwen in Den Haag Zuidwest, bij de langjarige grote gebiedsontwikkeling Dreven Gaarden en Zichten.

Waar we trots op zijn, is de landelijke primeur van een parkinclusieve wijk. Als eerste woonwijk in Nederland heeft Maanwijk in Leusden die status als officieel onderdeel van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. In Maanwijk komen er 120 woningen met NL Gebiedslabel A, wat de duurzaamheid van de buitenruimte meetbaar maakt. Ook meten we er de luchtkwaliteit, samen met de Universiteit van Utrecht en het RIVM. Wij willen in onze projecten de omgeving beter achterlaten dan in vergelijking met het moment dat we deze aantroffen.

In Rotterdam zijn we begonnen aan de bouw van 295 woningen van project Imagine, dat grenst aan Feyenoord City. Dit is een voorbeeld van duurzamer bouwen: de appartementen worden energiezuinig, het gebouw wordt klimaatadaptief en krijgt een collectieve binnentuin. Bewoners kunnen gebruikmaken van deelmobiliteit. De bouwcombinatie richt zich ook op de ontwikkeling en realisatie van woningen, commerciële en maatschappelijke voorzieningen in Rotterdam-Zuid. Dat draagt bij aan de integrale ontwikkeling van het gebied.

Met een belegger is een turnkey koopovereenkomst getekend voor de bouw van 86 energieneutrale woningen en 2 commerciële ruimten in de nieuwe woonwijk New Brooklyn in Almere. Met de gemeente Hellevoetsluis is een samenwerkingsovereenkomst getekend voor de ontwikkeling en bouw van 116 woningen in de nieuwe wijk De Boomgaard. In fase 2 komen hier – als het aan de gemeente en de bouwcombinatie ligt – nog 432 woningen bij. In dat mogelijke vervolgtraject zou het voor Heijmans gaan om circa 140 woningen.

Gebrek aan plancapaciteit, trage afgifte van vergunningen en de vaak lange procedures wat betreft ruimtelijke ordening blijven een uitdaging in de markt. In het zogenoemde Didam-arrest (november 2021) heeft de Hoge Raad bovendien geoordeeld dat overheden bij de verkoop van grond gelegenheid moeten bieden aan (potentiële) gegadigden om mee te dingen. Dat betekent dat overheden niet zonder meer vrij zijn om grond te verkopen aan een partij naar keuze. Overheden moeten gelijke kansen bieden bij uitgifte van grond. Als het Didam-arrest tot vertraging leidt bij het uitvoeren van gemeentelijke gebiedsplannen, is het aan gemeenten zelf om die vertraging in te halen, zei minister De Jonge in de Tweede Kamer in januari 2022. Al deze belemmeringen dragen niet bij aan de versnelling van de woningbouwopgave.

Bouw & Techniek

De grootste winstgroei in 2021 was zichtbaar in Bouw & Techniek, dit ondanks de dalende omzet. In de jaar-op-jaar vergelijking zat een lager productieniveau op het onderdeel utilitaire projecten, dat qua marge juist fors verbeterde in 2021. De omzet ten opzichte van 2020 daalde met 14% naar € 789 miljoen, maar de onderliggende EBITDA steeg juist met ruim 36% naar

€ 34 miljoen. De onderliggende EBITDA-marge steeg hiermee van 2,7% naar 4,3%, waarmee dit jaar ook Bouw & Techniek binnen de streefmarge van 4-6% is gekomen.

Aan de inkoopkant speelt schaarste een rol, zowel op het gebied van personeel als van materialen. Door voldoende productiecapaciteit bij onze woningbouwtak (Bouw & Techniek) beschikbaar te houden, kunnen wij onze projecten echter goed binnen de gestelde kaders opleveren.

In 2021 is, in opdracht van de rijksoverheid, de renovatie van het belastingkantoor op de Laan op Zuid in Rotterdam afgerond. Door diverse ingrepen heeft het kantoor een grote duurzaamheidssprong gemaakt en beschikt het nu over energielabel A+++. Heijmans is begonnen met de bouw van de tweede fase van het Gorlaeus Gebouw, onderdeel van de Science Campus van de Universiteit Leiden. Dit project heeft een opdrachtsom van € 71 miljoen, met focus op duurzaamheid en flexibiliteit.

In 2021 hebben we na een bouwperiode van vier jaar de nieuwe rechtbank van Amsterdam opgeleverd. Bouwcombinatie NACH heeft een contract voor 30 jaar voor de exploitatie en onderhoud. Het gebouw is bij de Los Angeles Business Council Architectural Awards 2021 uitgeroepen tot beste gebouw in de categorie Beyond LA. Ook verwierven we in 2021 een belangrijk contract op het gebied van integraal onderhoud en beheer. Met opdrachtgever ASML vormt Heijmans samen met drie andere partners een onderhoudsteam dat een duurzame samenwerking aangaat voor de meeste Nederlandse faciliteiten van de chipmachinefabrikant. Dit multi supplier-model creëert flexibiliteit en geeft een impuls aan innovatie en het gezamenlijk doorontwikkelen van oplossingen.

De meerjarige samenwerking met Schiphol is afgelopen jaar verlengd. Als Main Contractor voeren we tot tenminste 2025 onderhoudsopdrachten uit. Hierbij werken we zo duurzaam mogelijk, met focus op het verminderen van CO₂-uitstoot door onder meer de inzet van elektrisch materieel. Daarnaast zijn stappen gezet met het digitaal in kaart brengen van de fysieke bedrijfsmiddelen van de luchthaven.

Infra

De bedrijfsstroom Infra heeft een zeer goed jaar achter de rug. De omzet steeg van € 662 miljoen naar € 738 miljoen. Deze omzetstijging van 11,5% werd gerealiseerd met ongeveer dezelfde hoeveelheid mensen, terwijl aan het begin van het jaar werd gerekend op een lichte daling. Binnen de omzetverdeling zette de stijging van de recurring business door. Dit betrof veelal kleinere werken in de regio’s, specialismen en asset management-activiteiten. Het aandeel grote projecten betrof minder dan een kwart van de omzet.

Er was sprake van een uitstekend resultaat. Zeker als daarbij in acht wordt genomen dat in het eerste half jaar voorzichtigheidshalve een voorziening is getroffen van € 34 miljoen op het Wintrack II-project. In H2 is er geen aanpassing geweest. In een jaar waarin corona nog steeds duidelijk aanwezig was, is efficiënt gewerkt en meer omzet gerealiseerd. Dit leidde tot hogere dekkingsresultaten. Gecombineerd met uitstekende projectresultaten en het uitblijven van verliesprojecten, kwam de onderliggende EBITDA-marge uit op 5,6%. In 2022 verwachten wij een vergelijkbaar margeniveau.

De motivatie en mentaliteit van onze mensen werd in 2021 ook op een andere, bijzondere manier zichtbaar. Toen Limburg te kampen had met hoogwater, zijn onze collega’s met materieel in hun eigen tijd dijken en ophogingen gaan bouwen om de inwoners te helpen. Heijmans is trots om zulke mensen in ons bedrijf te hebben.

In september werd de snelweg A12 voor wegwerkzaamheden volledig afgesloten, wat een primeur was. In negen dagen renoveerden we de weg in nauwe samenwerking met Rijkswaterstaat. Door deze korte en volledige afsluiting werd de veiligheid sterk vergroot. Voor het eerst ging veiligheid boven doorstroming. Volgens de beoordeling van Rijkswaterstaat en de minister met een succesvol resultaat.

In 2021 is de A1 bij Azelo opgeleverd. In opdracht van Rijkswaterstaat verzorgden we de uitbreiding van ruim 40 kilometer snelweg tussen Apeldoorn en Azelo in beide richtingen. Ook is de versterking van de Lauwersmeerdijk voltooid. Over een lengte van bijna 4,5 kilometer is deze voorzien van nieuwe bekleding en een nieuw profiel om de gevolgen van klimaatverandering op te kunnen vangen. Dit project was onderdeel van het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma. Op Schiphol is het project Quebec opgeleverd: een additioneel avioduct voor vliegtuigen over de A4, gebouwd om het bestaande avioduct te ontlasten. Met dit dubbele rijbaanstelsel op Schiphol kunnen vliegtuigen veiliger en sneller naar de banen aan de westkant van de snelweg.

Op het gebied van vaar- en waterwegen verwierven we nieuwe contracten. Onder andere in Zeeland voor het groot onderhoud in het gebied Zee en Delta-Zuid. In Oost-Nederland voeren we de komende vijf jaar onderhoud uit aan rivieren en kanalen. Heijmans is ook geselecteerd voor het ontwerpen, realiseren en onderhoud van geluidsschermen langs de A16 en N3, naast bouwlocatie Amstelwijck in Dordrecht. Deze duurzame schermen hebben een groen karakter, wat leidt tot verhoging van de biodiversiteit. Bij het project aan de Contactweg in Amsterdam plaatsten we bij een spoorwegonderdoorgang een tussenwand die bestaat uit 75% gerecycled beton – een primeur. De secundaire grondstoffen zijn afkomstig van ons project Buiksloterham (ook in Amsterdam). Het gaat hier om een pilot van de gemeente Amsterdam, ProRail en Heijmans. De samenwerking is een belangrijke stap op weg naar een duurzame betonketen.

Tevens werden grote renovaties van de snelwegen A6 (Flevoland) en A79 (Limburg) opgeleverd. Voornaamste uitdaging bij het groot onderhoud aan de A79 was niet het aanleggen van achttien kilometer nieuw en stiller asfalt, maar alle werkzaamheden die zich naast de snelweg bevonden. Een bodem vol archeologische schatten, mogelijk niet gesprongen explosieven en zeldzame diersoorten. De werkzaamheden gebeurden daarom in nauw overleg met gemeentes, Rijkswaterstaat, de provincie, het waterschap en een archeologisch bureau.

In 2021 is de ondergrondse infra-specialist Verbree BV uit Nieuwegein overgenomen, een gespecialiseerd bedrijf in gestuurd boren en zogeheten boogzinkeren. Heijmans versterkt hiermee zijn positie in de markt voor gestuurde boringen. Om in de energielevering te kunnen blijven voorzien is verzwaring en uitbreiding van bestaande elektriciteits- en warmtenetwerken nodig. Daardoor neemt de vraag naar complexere en zwaardere boringen toe.

Landelijk is meer aandacht nodig voor het verouderde wegennet, bruggen en viaducten. Er zijn zorgwekkende situaties ontstaan door gebrekkig onderhoud aan de infrastructuur bij werken die in de jaren zestig zijn aangelegd en inmiddels hard aan vervanging toe zijn. Die opgave is groot en mag niet worden onderschat. Exemplarisch is het voorbeeld van de Haringvlietbrug. Aluminium platen die met klemmen zijn bevestigd, trillen los door het verkeer. De overheid zal meer moeten investeren in vervanging en renovatie en ook meer moeten inzetten op beheer en onderhoud, om de doorstroming – en vooral de veiligheid – op peil te houden.

Onze organisatie heeft deze integrale expertise in huis en met ons innovatievermogen en schaalgrootte willen wij bijdragen om Nederland energieneutraal te maken. Op het gebied van energie lopen er binnen Heijmans meerdere trajecten die ons helpen om de smart grids van de toekomst te ontwikkelen. In 2021 werden de eerste concrete projecten gestart, waarbij we warmte en koude gaan leveren aan bewoners van twee appartementencomplexen in Zutphen. Onze integrale rol focust zich op zowel ontwerp, bouw, financiering en langjarige exploitatie. Grote vraagstukken in deze markt zijn onder meer de overgang van gas naar duurzame energiebronnen en de toenemende vraag naar e-mobility.

Strategie: Makers van een gezonde leefomgeving

Heijmans werkt elke dag aan een gezonde leefomgeving. Onze ambitie is om elke locatie waar we werken, beter achter te laten. Dat betekent dat alle werkzaamheden binnen elk project en op elke afdeling uiteindelijk hieraan moeten bijdragen. Onze drie pijlers verbeteren, verslimmen en verduurzamen geven intern richting om onze doelstellingen te bereiken. De kracht van onze organisatie ligt in de kennis en kunde en het vakmanschap van alle collega’s, gecombineerd met de samenwerkingen met andere partners.

Als onderdeel van verduurzamen, heeft Heijmans geïnvesteerd in de verduurzaming van het asfalttransport via een participatie in Millenaar & van Schaik. Dit bedrijf speelt een vooraanstaande rol in de transitie van fossiel naar duurzaam asfalttransport. Naast dat alle vrachtwagens van Millenaar & van Schaik vandaag al rijden op milieuvriendelijke diesel (HVO), neemt de transporteur in de loop van 2022 als eerste in heel Nederland een op waterstof gedreven kiepwagen in gebruik. Ook staan er al meerdere wagens van dit model in bestelling. Daarnaast heeft het in samenwerking met Volvo een nieuwe vijf-assige vrachtwagen ontwikkeld die qua afmeting kleiner is, maar qua laadvermogen gelijk is aan een traditionele vrachtwagen met een positief effect op het milieu.

Ook de keuze voor eigen seriematige houtskeletbouw in een energieneutrale fabriek past in onze pijler verduurzamen.Gedreven vanuit onze ambitie om in het jaar 2030 emissieloos te zijn, zetten we hiermee de volgende stap op weg naar circulair en energieneutraal bouwen. De milieuwinst is direct meetbaar, omdat de fabriek van IIBO (overgenomen in december 2021) 100% CO2-neutraal is. Daarnaast zorgt hout voor een besparing in gewicht van grofweg 50% ten opzichte van beton. In de gebruiksfase wekt deze nieuwe generatie woningen evenveel duurzame energie op als er wordt gebruikt. Hout is van nature circulair, waardoor het bijdraagt aan een kleinere CO2-voetafdruk van deze woningen over de gehele levensfase. Tot slot dragen houtskeletbouw-woningen bij aan een gezond woonklimaat. In het verlengde daarvan willen Heijmans en Staatsbosbeheer gaan samenwerken op diverse thema’s met betrekking tot duurzaam bouwen, via een intentieovereenkomst die werd getekend in december 2021.

Uitdaging arbeidsmarkt

De druk op de arbeidsmarkt in het algemeen – maar zeker in sectoren waar mensen in de maaktechnologie werken – blijft groot. Dit is al jaren een aandachtspunt. In zijn algemeenheid is het voor Nederland een moeilijke opgave om jonge mensen te stimuleren in deze sector te stappen. Heijmans wil daarom blijven aanjagen dat werken in de bouw en infra aantrekkelijk is.

In dat licht zijn wij blij met de betrokkenheid en tevredenheid van onze huidige medewerkers. In 2021 is een breed medewerkers-betrokkenheidsonderzoek gehouden, waaraan 83% van de mensen heeft deelgenomen. De eNPS (employee Net Promotor Score) steeg in alle onderdelen en eindigde Heijmans-breed op +25. Dat is ruim boven het gemiddelde in de sector als ook daarbuiten. Het is onze ambitie om de beste werkgever te zijn in de bouw. We zijn blij dat onze collega’s willen meedenken en participeren. Zo zagen we ook bij de OR-verkiezingen in 2021 veel animo en aandacht.

Financiële resultaten

Omzet en onderliggende EBITDA

De omzet voor Heijmans in zijn geheel over 2021 was met € 1.748 miljoen nagenoeg gelijk aan 2020 (€ 1.746 miljoen). Dit was hoger dan gepland, doordat Infra 11,5% stijging liet zien waar rekening was gehouden met een beperkte omzetdaling. Bouw & Techniek liet een daling zien, die werd veroorzaakt door een lager niveau aan utilitaire projecten en een terughoudend aannamebeleid. De vastgoed- en woningbouwactiviteiten lieten zoals verwacht een groei zien, dat primair het gevolg was van stijgende woningprijzen.

De onderliggende EBITDA liet een mooie stijging zien en kwam in 2021 uit op € 106 miljoen ten opzichte van € 85 miljoen in het voorgaande jaar. Alle sectoren lieten een stijging van de onderliggende EBITDA zien, zowel uitgedrukt in absolute bedragen als in marge. Met name bij Infra was dit een zeer sterke prestatie, omdat deze margegroei gepaard ging met het voorzichtigheidshalve nemen van een voorziening van € 34 miljoen op het Wintrack II-project in het eerste half jaar. Heijmans streeft naar onderliggende EBITDA marges in een bandbreedte van 4 tot 5,5% voor al zijn productie of bouwactiviteiten en 6 tot 8% voor zijn vastgoedactiviteiten. In 2021 opereerden alle activiteiten binnen deze streefmarges, met Infra heel duidelijk aan de bovenkant; als gevolg van uitstekende projectresultaten zonder materiële verliesprojecten. Onze projecten zijn de laatste jaren steeds meer in control gekomen, waardoor de resultaten ‘bottom line’ verbeterd zijn en voorspelbaarder zijn geworden. De impact van Covid-19 op de financiële resultaten was in 2021 beperkt.

Niet-operationele items

Het operationeel resultaat werd in beperkte mate beïnvloed door herstructureringskosten als gevolg van kwalitatieve aanpassingen (€ 3 miljoen). Daarnaast beoordeelt Heijmans de vastgoed- en grondposities periodiek op basis van de geldende verslaggevingsregels. Dit heeft geleid tot € 3 miljoen aan waarde-aanpassingen verdeeld over een paar posities, waarbij de onderliggende ontwikkelplannen zijn vertraagd of als minder kansrijk zijn beoordeeld.

Financiële baten en lasten

Het saldo van financiële baten en lasten in 2021 was € 5 miljoen negatief (2020: € 5 miljoen negatief). Zowel de rentelasten als de rentebaten lagen op een vergelijkbaar niveau als vorig jaar en de syndicaatslening werd in 2021 niet gebruikt. Als gevolg van de gestegen kasmiddelen en de daarop van toepassing zijnde negatieve Euribor steeg de te betalen credit rente. De rentelasten bestaan uit projectfinancieringen, geactiveerde fees en kosten voor het beschikbaar houden van krediet, negatieve rentestanden op kasmiddelen en uit de rentelast voor leaseverplichtingen die het gevolg zijn van het toepassen van IFRS 16 ‘Leases’. De rentebaten relateren aan verstrekte leningen.

Resultaat deelnemingen

Het (netto) resultaat deelnemingen wijkt relatief sterk af van het correctie resultaat (EBITDA) joint ventures doordat in de deelneming AsfaltNu een afwaardering heeft plaatsgevonden ter hoogte van € 5 miljoen. In deze deelneming zijn de gezamenlijke asfaltcentrales van Heijmans en Koninklijke BAM Groep N.V. ondergebracht. De afwaardering houdt verband met de gewijzigde financiële outlook, doordat als gevolg van overschrijdingen van benzeen normen aanvullende investeringen dienen plaats te vinden om recycling van asfalt binnen geldende normen te kunnen uitvoeren.

Winstbelastingen

De belastingdruk over 2021 was 8% en daarmee fors lager dan het nominale belastingtarief van 25%, maar significant hoger dan in 2020 (0%). Dit hing hoofdzakelijk samen met de gestegen winstgevendheid en outlook voor de komende jaren, waardoor niet-gewaardeerde fiscale verliezen uit het verleden tot waardering zijn gebracht. De impact hiervan was € 11 miljoen. Na deze opwaardering van de belastingvordering is het restant aan niet-gewaardeerde verliezen beperkt (€ 19 miljoen met een potentiële waarderingsimpact van afgerond € 5 miljoen). Het is dan ook de huidige verwachting dat de belastingdruk opwaarts zal tenderen naar uiteindelijk het nominale belastingtarief.

Netto resultaat, cashflow en dividend

Het nettoresultaat over geheel 2021 komt uit op € 50 miljoen, een stijging van 25% ten opzichte van 2020 toen € 40 miljoen werd behaald. De stijging van het nettoresultaat was in lijn met de stijging van de onderliggende EBITDA, enigszins gedrukt door een hogere belastingdruk. Ook de cashflow-ontwikkeling was opnieuw sterk. De operationele cashflow werd naast de goede prestaties gedreven door een sterke werkkapitaalontwikkeling, waarbij de debiteurenincasso en onderhanden werk posities op een goed niveau bleven en de voorraadpositie in vastgoed daalde. De netto kaspositie is gedurende 2021 met € 54 miljoen verbeterd tot per saldo een € 91 miljoen netto kaspositie (2020: € 37 miljoen).

Als gevolg van de sterke operationele cashflow werd gedurende het hele jaar geen gebruik gemaakt van de syndicaatslening. De solvabiliteit van Heijmans is de laatste jaren gestegen ondanks de introductie van IFRS 15, IFRS 16 en de buy-in van het pensioenfonds, en bedraagt ultimo 2021 30,1%. In het licht van de sterke balansverhoudingen is besloten tot een dividendvoorstel op een niveau van € 0,88 cent per aandeel. Dit komt overeen met 40% van de gerealiseerde nettowinst en is daarmee in lijn met de beoogde payout ratio uit het dividendbeleid. Aandeelhouders wordt de keuze geboden tussen uitkering in de vorm van stockdividend of cashdividend.

Vermogenspositie en financiering

Het eigen vermogen is in het verslagjaar met € 41 miljoen toegenomen tot € 268 miljoen. Naast de toevoeging van de gerealiseerde nettowinst van € 50 miljoen aan de reserves, nam het eigen vermogen met € 4,6 miljoen af als gevolg van aanpassingen van actuariële resultaten met bijbehorende belastingeffecten die rechtstreeks door het eigen vermogen worden geboekt. Tevens werd in april voor ruim € 3 miljoen aan gewone aandelen uitgegeven en geplaatst bij de houders van de cumulatief preferente aandelen B als uitvloeisel van de afspraak om de dividendcoupon op deze preferente aandelen uit te keren in de vorm van gewone aandelen en vervolgens de besparing van dat bedrag in contanten aan te wenden voor aflossing op de cumulatief preferente aandelen B. Tot slot nam het eigen vermogen met € 7,6 miljoen af als gevolg van de uitkering van dividend in de vorm van cashdividend in april. Het resterende deel van de dividendbetaling ter hoogte van € 16 miljoen is uitgekeerd in stockdividend (groot: € 8,4 miljoen).

De netto-kaspositie bedroeg ultimo 2021 € 91 miljoen. Tegenover een fors saldo aan liquide middelen stonden onder andere € 31 miljoen aan cumulatief preferente aandelen, € 74 miljoen aan leases en enkele beperkte projectfinancieringen. Van de syndicaatslening werd gedurende 2021 in het geheel geen gebruik gemaakt.

De syndicaatslening van € 117,5 miljoen werd in april 2021 gewijzigd en verlengd tot en met eind 2025. De voorwaarden werden op diverse punten verbeterd, waaronder verlaagde rentemarges. Aan de rentemarges zijn tevens duurzaamheidsambities gekoppeld.

De verkorte balans per 31 december op basis van geïnvesteerd vermogen is als volgt weer te geven:

Duidelijk zichtbaar is dat de verbetering van de netto rentedragende schulden voornamelijk verklaard wordt vanuit een afname van het werkkapitaal en een stijging van het eigen vermogen. De verschillende hoofdbestanddelen van de balans worden hierna nader toegelicht.

Geïnvesteerd vermogen: vaste activa

De samenstelling van de vaste activa op hoofdlijnen is als volgt:

De materiële vaste activa betreffen hoofdzakelijk bedrijfsgebouwen en terreinen, machines, installaties, groot materieel en overige vaste bedrijfsmiddelen. In het verslagjaar bedroegen de investeringen € 26 miljoen (2020: € 16 miljoen). Naast reguliere vervangings- en uitbreidingsinvesteringen in materieel t.b.v. de verdere verduurzamingsopgave, werd er ook geïnvesteerd in de overname van het specialistische boorbedrijf Verbree BV en de overname van de houtskeletbouw-fabriek van IIBO. De overige vaste activa betreffen voor het merendeel deelnemingswaardes van joint ventures waarin Heijmans participeert.

Geïnvesteerd vermogen: werkkapitaal

Het werkkapitaal kwam ultimo 2021 uit op -/- € 77 miljoen (2020: -/- € 102 miljoen). Het werkkapitaalsbeslag van de bouwactiviteiten van Heijmans (dat wil zeggen de niet-vastgoed gerelateerde activiteiten) wordt primair bepaald door de snelheid van factureren, alsmede de snelheid waarmee uitgaande en inkomende facturen betaald worden. De snelheid van factureren is af te lezen uit de post ‘onderhanden werken’, die zowel aan de activazijde als de passivazijde op de balans staat. Als er per saldo sprake is van een creditpositie, dan is er Heijmans-breed sprake van door opdrachtgevers voorgefinancierde projecten. Bij orderintake is dit een nadrukkelijk streven en in heel 2021 was sprake van een voorgefinancierde positie.

De totale voorfinanciering steeg met € 6 miljoen en per saldo blijft Heijmans op een prima niveau voorgefinancierd. De laatste jaren is de gemiddelde debiteurentermijn behoorlijk verlaagd en dit effect bleef ook in 2021 zichtbaar. Door een hoog facturatieniveau in december stegen de debiteuren met € 38 miljoen, waardoor dit effect niet direct tot uiting komt in de eindejaarsbalans. De negatieve Euribor op bankstanden speelt hierbij naar verwachting een rol, aangezien klanten in toenemende mate sneller betalen dan de afgesproken betaaltermijn. Uitstaande crediteuren daalden met € 23 miljoen. De voorraadpositie (gronden gecombineerd met woningen in aanbouw) daalde met € 30 miljoen, en wordt hierna verder toegelicht.

De samenstelling van het werkkapitaal op hoofdlijnen is als volgt:

Hoewel het werkkapitaal gedurende het jaar behoorlijke fluctuaties vertoont, is Heijmans er de afgelopen jaren in geslaagd om zijn activiteiten en de daarmee samenhangende impact op het werkkapitaal minder seizoensafhankelijk en volatiel te maken. De werkkapitaalbehoefte is in hoge mate projectspecifiek en gerelateerd aan betaalschema’s van opdrachtgevers. De seizoensinvloeden in de bouwsector worden verklaard door hogere activiteitenniveaus in het tweede en vierde kwartaal (met name door lagere productie tijdens de winter- en zomermaanden), alsmede een verhoogd niveau van notariële transporten en claim settlements/afwikkeling meerwerken voor balansdata. Hogere werkkapitaalvereisten gedurende het jaar leiden tot een hoger kapitaalbeslag, dat indien nodig door Heijmans wordt ingevuld door gebruik te maken van een ‘Revolving Credit Facility’.

Orderportefeuille

De orderportefeuille voor geheel Heijmans bedraagt ultimo 2021 € 2.061 miljoen (ultimo 2020: € 1.946 miljoen). De stijging is voornamelijk toe te rekenen aan Vastgoed en de daaraan gelieerde woningbouw activiteiten. Bij Infra en de utilitaire activiteiten bleef de orderportefeuille op een stabiel niveau. De kwaliteit blijft eveneens op niveau.

Door de laatste jaren minder zwaar in te zetten op grote, integrale werken, is de opbouw van de orderportefeuille de laatste jaren wat kortcyclischer geworden. Hierdoor is de zichtbaarheid vanuit het orderboek op de jaren na 2022 wat afgenomen. Tegelijkertijd zet de stijging van het aantal onderhoudscontracten en asset management opdrachten door, waardoor het aandeel recurring business steeg.

Belangrijke nieuwe opdrachten in 2021 waren onder meer de revitalisatie van het hoofdkantoor van Rabobank in Utrecht, renovatie van het Binnenhof, de opdracht van Rijkswaterstaat voor het vervangen van de verkeerssystemen en verlichting voor de Rijkswaterstaatregio’s Midden- en Zuid-Nederland, de bouw van 400 tot 500 gestandaardiseerde sociale huurwoningen in regio Eindhoven en de tweede fase van de Science Campus Universiteit Leiden.