Hij is de kleinzoon van. Reden voor trots zegt hij. Zijn vader zou uitgroeien tot bestuursvoorzitter van het familiebedrijf; grootvader was de visionaire grondlegger. Ontmoeting met Jan Heijmans (1966), uit de derde generatie die van aanpakken houdt. Met lach: “Het is vast erfelijk."
Een lagereschoolpleinvraag uit de vorige eeuw: “Wat doet jouw vader?" Iets bij Heijmans, wist Jan Heijmans. “Maar ik stond er niet zo bij stil dat hij bij een groot wegenbouwbedrijf werkte. De landelijke naamsbekendheid kwam pas met de beursgang in 1993. Wel herinner ik me een jeugdfoto waarop Heijmans de toegangswegen naar de Heinenoordtunnel aan het asfalteren is. Daar sta ik op, met mijn vader.”
Wat Jan, oudste van vier kinderen, later zelf wilde worden? In de eindmusical op de basisschool had hij een rol die hem goed beviel. Opgewekt: “Ik speelde de rol van manager en mocht met een aktekoffertje rondlopen.” Na zijn gymnasiumdiploma beleeft hij gloriejaren in het Brabants basketbalteam. Een kortstondige studie bedrijfseconomie aan Universiteit Tilburg strandt: “Te massaal en te theoretisch voor me.” Meer geluk vindt hij in HTS Werktuigbouwkunde, waar hij afstudeert in Technische Bedrijfskunde. “De liefde voor de bouw- en infrasector zit de Heijmans'en waarschijnlijk in het bloed. Mijn broer Gerd is uitvoerder bij Heijmans in rayon Woerden geweest. Mijn jongste broer Bram werkt als projectingenieur bij Ingenieursbureau Drechtsteden.” Zijn zus Christel is politiek actief als raadslid.
Zelden verkeersbord L8
Als afstudeerder zet Jan in 1994 de eerste stap on the yellow brick road, bij De Oude IJssel in Terborg. “Vervolgens kwam ik bij de divisie Heijmans Handel & Industrie terecht, waar Toon van Mierlo directeur was [broer van Hans van Mierlo – red]. Ik ging aan de slag bij keukenfabriek BouwToe in Goirle, later bij AGMI te Tegelen dat onder meer verkeers- en matrixborden maakte. Daar heb ik de startup Objectbeheer Nederland mee helpen opzetten.”
Een verkeersbord dat hij zelden op zijn eigen levenspad tegenkomt, is L8 oftewel ‘doodlopende weg.’ Steeds ziet of pakt Jan nieuwe kansen: de studie Bedrijfswetenschappen aan de Radboud Universiteit leidt tot de rol van informatiemanager van de divisie Heijmans Infrastructuur en projectmanager bij Heijmans Infra Geïntegreerde Projecten. Voor die laatste functie stapt hij over kantoor naar keet en klei. Letterlijk, in de modder van Flevoland: “Daar leerde ik op een groot project de teamspirit kennen die je buiten hebt.”
Spoedpakketten
Voor nog meer werk in de buitenlucht zorgt de spoedwetgeving van minister Eurlings van RWS in 2009. Van de zes spoedpakketten sleept Heijmans er maar liefst vier in de wacht. Jan is intensief betrokken bij een deelproject uit spoedpakket E: aanleg van spitsstrook en verbreding van de A2/A76 Kerensheide bij Stein en Geleen. Sinds begin 2019 is hij bedrijfsleider van Heijmans Infra regio Zuid te Eindhoven. “Ze hebben mij nog nooit hoeven te motiveren, want van nature ben ik zeer gedreven”, licht Jan z'n Sturm und Drang toe. “Dat is een karaktertrek van mijn vader. Dat kan me soms in de weg zitten, ook in je verwachtingen van anderen.”
Over geel bloed: “Dat gaat veel verder dan m'n familie. Het staat voor de eigen cultuur binnen Heijmans. Die is vooral sterk bij Wegenbouw. Lange dienstverbanden, veel eigen mensen. Dat levert camaraderie op, iets voor elkaar willen doen, een goede vibe. Wel heeft de toename van zzp'ers en andere ingehuurde medewerkers invloed op de eigen cultuur. Het is zoeken naar een mooi evenwicht, de juiste balans tussen de Heijmans-organisatie en de flexibele schil.”
Terugpakken
Kanttekeningen? Openhartig: “Ik heb tien jaar bij Heijmans Centrale Projecten gewerkt, soms met wel vijfhonderd man op de bouwplaats op het hoogtepunt van het project. Toch heb ik omwille van de (dis)continuïteit en capaciteitsspreiding nu liever vijf projecten van twee miljoen in de regio dan eentje van tien miljoen. Ook hebben we in de wegenbouw terrein verloren door een voorkeur voor grote projecten. Gelukkig zijn we weer markt aan het heroveren met het uitdragen van onze wil om ook kleine projecten uit te voeren. Maar dat kost tijd en energie.” Tot zijn spijt zijn de asfaltcentrales in 2020 op afstand gezet, met de oprichting van AsfaltNU [samenvoeging van de AC van Heijmans en BAM – red.] Vroeger kon je rechtstreeks bellen met de molenbaas. Dat is nu wat ingewikkelder. Het heeft onze invloed op het behalen van onze maximale asfalttonnage en op de kostprijs verkleind. Zeker in moeilijke tijden tast dat je concurrentiekracht aan.”
Achternaam
Een last is de achternaam Heijmans zelden, bevestigt Jan. Wel herinnert hij zich een voorval: “Toen ik begin jaren negentig stage liep bij een ander groot bouwbedrijf werd ik naar de afdeling Materieel gedirigeerd, een ‘ongevaarlijke plek’. Vanwege m’n familienaam was er blijkbaar toch wat vrees voor wat ik zou horen of zien. Ach, ik heb het overleefd en er ook geleerd.” Jan is vooral blij dat de naam Heijmans sterk met 'betrouwbaar en solide' wordt geassocieerd. “Wel grinniken sommige mensen bij de kennismaking: ‘Oh Heijmans, de arme tak?’ ‘Nee,’ zeg ik dan, ‘de werkende.’”
Zijn dagelijkse werk draagt bij aan mobiliteit. Toch heeft die term bij Heijmans niet alleen de geur van asfalt. Ook arbeidsmobiliteit past bij het bedrijf. Zelf verandert Jan om de vijf à zes jaar van functie: “Heijmans is een klimrek, waarin je zowel zijwaarts als naar boven kunt. Dat houdt het bedrijf sterk. Als die doorstroming stokt, dan loop je het risico dat capabele medewerkers vertrekken vanwege het ontbreken van kansen. Dat zou de dood in de pot zijn.”
Short cuts
Het sociale karakter van Heijmans zit nog altijd in het bedrijf, merkt hij tevreden op. “Ik herken me er ook in. Ik kom eerder op voor mensen die beneden dan boven in de boom zitten. Ook bewandel ik niet altijd de vaste paden, maar neem ik – omwille van snelheid en resultaat – af en toe een short cut. Ach, soms is het beter om achteraf vergiffenis te vragen dan vooraf toestemming. Verder ben ik graag een vraagbaak, maar dat zou iedere leidinggevende moeten zijn. Als zaken niet goed gaan, wil ik het rechtstreeks horen en de problemen helpen oplossen. Zowel in het zakelijke als sociale verkeer wil ik benaderbaar zijn. Om die reden zit ik in een appgroep met alle vaklieden in mijn organisatie.”
Trots
Trots is hij vooral op trots mooie projecten waar zijn eigen 'vingerafdrukken' op staan. Zoals de Flevocentrale PowerPlant [nu de Máximacentrale – red] boven Lelystad. “Maandenlang werken, op een eiland met een dijk eromheen, in het IJsselmeer. Je waande je in de winter als in Siberië. Heijmans droeg zorg voor alle betonnen fundaties voor de zogeheten powertrain, maar als onderaannemer voor dertig miljoen – op een totaal van zeshonderdvijftg miljoen – was je een speelbal. We liepen ook enkele maanden achter op de bouw van het koelwaterpomphuis. Bij te late oplevering dreigde een miljoenen euro boete per maand. Om dat te voorkomen, hebben we een aantal maanden drie shifts per etmaal gewerkt; ook in de weekenden. Heijmans heeft de deadline uiteindelijk gehaald.”
Automatisering
Andere reden voor trots is de automatisering, vertelt Jan. “Al in 1996 introduceerde Heijmans e-mail, Windows95 en mobiele-data-oplossingen. Later kwam SharePoint om kennis en data met elkaar delen. ICT is van groeiende betekenis en hard nodig, vanwege de datagedreven diensten die Heijmans ontwikkelt en aanbiedt.”
Verder gloeit hij nog altijd na bij herinneringen aan het project Kerensheide A2/A76. “Een mega infrastructureel project, anderhalf jaar lang, in de complexe omgeving van Chemelot, een petrochemisch industriegebied van 800 hectare. Van drukverlagende EPS-constructies tot de mooiste fly-over van Nederland. Alles zelf ontworpen en gerealiseerd door Heijmans en partners.”
GO!
Maar toch. Wie Jan kent, weet wat hem het sterkst laat fluoresceren van geluk: het succes van ‘GO! Geen Ongevallen.’ “In 2013 vroeg de Raad van Bestuur me of ik het concernbrede veiligheidsprogramma wilde opzetten. Nu staat veiligheid bij Heijmans blijvend op één, dankzij de aanpak van onderaf en het bereikte draagvlak bij het management. Ook de GO!-app helpt flink. Geen papieren rompslomp, want daar hebben uitvoerders een hekel aan. En het werkt. Niet voor niets heeft onze app navolging binnen de hele bouwsector gekregen.”
Tot slot glundert hij bij het woord 'asfaltlaboratorium'. “Daar hebben we al honderden asfaltmengsels uitgevonden. Van dubbellaags ZOAB, Microflex, tot Recoflex en Klimaflex dat hittestress in steden aantoonbaar vermindert. Daarin is Heijmans echt goed en onderscheidend.”
Heijmans in 2123
Een uitnodiging tot koffiedik kijken. Jan: “Ik hoop dat Heijmans 2123 nog steeds een bedrijf is met een gezonde mix van bekwame vaklieden en theoretisch geschoolde werknemers. Dat maakt Heijmans zo uniek: wij zijn een ontwerpende multidisciplinaire aannemer, die met alle disciplines een gezonde leefomgeving kan ontwerpen, realiseren en onderhouden. Met eigen mensen, met eigen afdelingen, met eigen bedrijven en unieke partners en leveranciers. Heijmans bouwt werkelijk alles.”
Heijmans noemt hij de Albert Heijn van de bouwsector, met een compleet assortiment A-merken. “Dat lees je ook af aan de lijst opdrachtgevers: gemeenten, provincies, RWS, Rijksvastgoedbedrijf, ProRail maar ook Schiphol, ASML, Shell, DAF en MKB-bedrijven.”
Volgens Jan zit de kracht van Heijmans ook in het feit dat de divisies Infrastructuur, Vastgoed en Bouw & Techniek elkaar in zowel laag- als hoogconjunctuur versterken en helpen. “Het familiebedrijf Heijmans heeft het fundament van die integrale en toekomstbestendige structuur al in de jaren zestig tot tachtig gelegd. Altijd met oog voor de lange termijn – niet louter het rendement binnen een jaar. Zo'n houding is karakteristiek voor veel familiebedrijven. De afgelopen honderd jaar was die succesformule goudgerand. Laten we dat de komende honderd jaar voortzetten.”
Neem contact met ons op
