Veiligheid is liefde
In de gele keet hangt een A4’tje aan de muur. ‘Dichtstbijzijnde ziekenhuis: OLV Gasthuis West, Jan Tooropstraat, Amsterdam.’ Afkloppen op kaal steigerhout? Bij het grote bouwproject Vertical kloppen ze liever af op eigentijds steigerstaal. “Kijk zelf maar: het is veilig, licht en flexibel.”
Veiligheid op de bouw is nooit een randverschijnsel, zeker niet bij Heijmans. Je werkt veilig of je werkt niet, klinkt het spijkerharde motto. Dat geldt extra voor een letterlijk randverschijnsel: de beveiliging van steigerranden, zodat niets en niemand in een vrije val belandt. Van oudsher plaatst Heijmans steigerplanken in verticale balusters oftewel schroefleuninghouders. Maar aan die traditionele methode zitten flinke nadelen, weet Gilles Bakker van Heijmans Utilitaire Woningbouw. Hij is hoofduitvoerder op project Vertical in Amsterdam-Sloterdijk, dat in totaal 164 appartementen – waarvan 112 in een hoge toren – en stads- en tuinwoningen omvat. Heijmans maakt er gebruik van de klassieke randbeveiliging, maar ook van een nieuw systeem.
Moeiteloos somt Gilles de nadelen van traditionele randbeveiliging op: “Die kent veel losse onderdelen en veel handelingen. Een goede doorkoppeling is ook niet vanzelfsprekend.” Dat vergroot het risico van ontbrekende delen in de randbeveiliging, stelt hij. “Het is verleidelijk om tijdelijk steigerdelen weg te halen. Voor het werk. Maar ja, de betrokkene gaat ook even eten, plasje – je bent zo een uur weg. Al die tijd deugt je randbeveiliging dan niet.” Daar komt nog iets bij. Steigerplanken worden eindeloos verzaagd om de randbeveiliging passend te krijgen. “Op den duur houd je een berg losse stukken over. Niet handig, niet duurzaam.”Verder zijn de hoekaansluitingen vaak wiebelig, weet Gilles uit de praktijk. Met name op winderige hoeken kunnen planken bij storm losraken of hinderlijk gaan klapperen. “Geen fijn geluid voor mensen in aangrenzende bebouwing.”
Opvallend
Even een zijsprong, van Vertical naar de Toren van Babel. Ook een hoogbouwproject, dat volgens de mythe maar niet wilde vlotten. Oorzaak: iedereen sprak een andere taal. Of zou het toch aan de wirwar van bouwsystemen hebben gelegen? Alleen al voor randbeveiliging bestaan er zo’n dertig à veertig. Bij Heijmans is het gelukkig overzichtelijk, stelt Wouter van den Heuvel gerust: er zijn maar drie systemen voor randbeveiliging in gebruik. Hij is afdelingsleider bij Heijmans Materieel Beheer en verantwoordelijk voor verhuur, werven en bouwplaatsinrichting. Daar valt ook de randbeveiliging onder.
Op de bouwplaats van Vertical wijst Wouter naar ijzeren hekwerken langs de steigerranden: “Combisafe”, verduidelijkt hij. “Stalen randbeveiliging die je de komende jaren op veel plekken bij Heijmans zult gaan tegenkomen. Iets duurder dan de traditionele aanpak, maar met talloze voordelen.” Zo is Combisafe veiliger, makkelijker in montage en borging, schuifbaar en flexibel. Verder zijn de hekken hoger dan de wettelijk minimale 100 centimeter en zelfs in hoogte stapelbaar. “Een slim en duurzaam ontwerp”, oordeelt Wouter. “Dankzij de rondingen blijf je ook niet achter uitsteeksels hangen.”
Nog een pluspunt: Combisafe heeft een brede onderstrip die dubbel zijn nut bewijst. Aan de binnenkant van de steiger voorkomt deze L-vormige strip dat gereedschap of materialen naar beneden vallen. Aan de buitenkant is de strip opvallend Heijmans-geel [RAL 1028, voor de liefhebber] en van de vertrouwde zwarte belettering voorzien. Zo weten voorbijgangers in één oogopslag wie Nederland op die plek leefbaarder en mooier aan het maken is.
Om zeker te zijn van de keuze, besloot Heijmans in voorjaar 2020 een pilotproject met Combisafe te draaien. De eer ging naar de nieuwbouw van rechtbank Amsterdam. “De reacties waren zo positief dat we hebben besloten om blijvend met het systeem te gaan werken”, vertelt Wouter. Inmiddels heeft Heijmans Materieel Beheer duizend hekken aangeschaft – en zijn er meer in aantocht. “We hebben ze nu vooral op grote werken in gebruik: Schiphol, Hart van Zuid Rotterdam, Noorderhaven Zutphen en Havenkwartier Rotterdam.”
Afscheid
Op pad. Een trappenhuis in Vertical-toren N3 voert naar de vierde etage. Halverwege de tocht doemt een knalgele, open kast op. “Nog iets nieuws”, zegt Wouter. “Een EHBO-kast, waarin je alles voor de eerste hulpverlening bij de hand hebt: verbandtrommel, pleisters, vloeistof om ogen uit te spoelen, een poederblusser en een blusdeken. We hebben er voorlopig tien laten maken.”
De verdiepingsvloer op, waar de gele randbeveiliging al van twintig meter afstand opvalt. Wouter wijst: “We gebruiken hekken van 2,60 meter, maar er zijn ook hekken van 1,30 meter te leveren Voor Gilles is er geen spat twijfel: het nieuwe systeem, van oorsprong een Zweeds ontwerp, heeft zijn voorkeur. Hij prijst met name het gewicht en de wendbaarheid van Combisafe. “Steigerplanken zijn zwaar en worden goor, vooral als ze nat zijn. Bovendien zijn ze vaak lang, waardoor je ze moeilijker het gebouw uit krijgt.”
Nog zo’n twee jaar. Dan heeft Heijmans Materieel Beheer naar verwachting grotendeels afscheid van oude randbeveiliging genomen. De planken zullen worden ‘opgemaakt’ in de looppaden van de steigers. Waar de 1.500 staanders heen gaan? Wouter: “We gaan ze kritisch beoordelen. Wat nog goed is, gaat in batches [partijen – red.] de markt op.” Een flink deel ervan eindigt in Saoedi-Arabië, Qatar en Oost-Europa. Het is een wonderlijke speling van de bedrijfsgeschiedenis: in de jaren vijftig zette Heijmans haar internationale activiteiten ‘in de steigers’ met bouwprojecten in Perzië [het huidige Iran, – red.] en Turkije en later ook België, Duitsland en Engeland. Zo’n tien jaar geleden koos Heijmans radicaal voor concentratie op Nederland. Maar haar randbeveiliging komt voorbij de landsgrenzen nog altijd van pas.
