De maat is vol
Op bouwplaatsen rijden veel zware voertuigen en machines rond. Met dit manoeuvrerend materieel vonden de afgelopen jaren meerdere zeer ernstige incidenten plaats. Soms met dodelijke afloop. Kleefwagenchauffeur Robert Weiss en directeur infra regio noordwest Stefan de Munck gaan in gesprek over het voorkomen van aanrijdingen. “Aanrijdgevaar is een sluipmoordenaar.”
Regen striemt tegen de gele schaftwagen. Het koffiezetapparaat pruttelt zachtjes. De keet staat in een grasveldje naast de Warandastraat in Beverwijk, die aan weerszijden is afgesloten voor verkeer. Twee verkeersregelaars vragen weggebruikers vriendelijk te keren en de omleidingsborden te volgen. Aan de zuidzijde van dit kleine binnenstedelijke wegonderhoud project staat de kleefwagen van Robert Weiss.
“In deze weersomstandigheden kun je niet asfalteren, dus de asfaltploeg is naar een ander project gestuurd,” zegt Robert terwijl hij koffie uitschenkt. Hij gaat zo ook die kant op, maar staat eerst ons te woord. “Ik breng op projecten met mijn wagen een dunne laag bitumen aan op het wegdek, zodat de nieuwe laag asfalt goed blijft kleven aan de laag eronder.”
Verslappen geen optie
Robert rijdt voor zijn werk meer achteruit dan vooruit. “Als ik achteruitrijd is mijn zicht beperkt. Ik scan daarom continu de omgeving en vraag mij af: wat doen mijn collega’s? Waar staan ze? Wat gaat die fietser doen? Ziet die automobilist mij wel? Verslappen is geen optie. Ik heb de afgelopen twintig jaar meerdere aanrijdingen meegemaakt. Geloof mij maar, dat wil niemand meemaken.”
“Kijk, het lijkt alsof hier niks gebeurt.” Hij wijst naar buiten. “De weg is afgesloten. Lekker veilig toch? Maar pas op, we zitten hier midden in een woonwijk. Weggebruikers zien het risico niet. Zeker op kruisingen en rotondes. Soms zie je de hele dag niemand, en dan uit het niets schiet een fietser dwars door het werkvak heen. Levensgevaarlijk. Het gevaar zit hem soms ook in de hoeveelheid collega’s die op een kleine ruimte samenwerken.”
Een rollende gele helm
“In een stad of dorp ligt aanrijdgevaar zeker op de loer, maar je mag van onwetende weggebruikers niet verwachten dat ze snappen hoe het op een bouwplaats werkt,” vult Stefan aan. “Op grotere infra projecten schuilt het gevaar in het feit dat je met veel collega’s op een klein oppervlakte werkt. Alleen een asfaltploeg bestaat al uit acht mensen. Op dit soort projecten weet iedereen dat ze op zichzelf en op elkaar moeten letten.”
Een ongeval zit in een klein hoekje, weet Robert uit eigen ervaring. “Toen ik nog in mijn oude wagen reed zonder 360 graden-camera, reed ik een collega aan. Ik ging stapvoets achteruit en controleerde continu mijn omgeving. Ik keek in mijn rechterspiegel en zag een gele helm rollen. Ik schrok, stopte en stapte uit. Die jongen stond gelukkig meteen op en zei direct sorry. Hij was niet gewond, maar wel geschrokken. En ik ook!”
360-graden beeld
Nu is 360 graden zicht dé standaard voor Heijmans-voertuigen en -machines. Robert: “Dat werkt met vier camera’s. Voor op de cabine, links en rechts in het midden en achter op de opbouw staat een camera. Een computer maakt van de vier videosignalen één 360 graden-beeld. Daardoor zie je als bestuurder alles wat er om je voertuig heen gebeurt. Naast de slimme camera’s is het Heijmans-materieel de afgelopen jaren voorzien van betere verlichting”, vertelt Robert. “Maar vooral zijn we ons nu nog meer bewust van de gevaren om ons heen en weten we wat we zelf kunnen doen om aanrijdingen te voorkomen.”
Praten is belangrijk
Stefan vindt dat hij als werkgever verplicht is om te zorgen voor een veilige werkomgeving. “Een aantal jaren geleden lag de focus vooral op technische middelen, zoals camera’s en piepers om aanrijdgevaar te reduceren. Nu ligt de focus steeds meer op de bronaanpak, dus voorkomen dat voertuigen in de buurt van medewerkers komen of het fysiek scheiden van voertuigen en medewerkers door bijvoorbeeld een barrier. Opdrachtgevers spelen hierin een cruciale rol door dit vroegtijdig in de aanbestedingen voor te schrijven, dan wel bespreekbaar te maken.”
Maar met elkaar praten is misschien nog wel belangrijker vindt Robert. “Ons werk is geen kinderspel. Iedereen die op de weg werkt weet dit. Dagelijks bespreken we het onderwerp aanrijdgevaar. Zo blijf je scherp. We zijn allemaal mondig en zeggen waar het op staat. We zijn nooit boos op elkaar, maar spreken in duidelijke woorden uit als we gevaar zien aankomen, of als bijvoorbeeld iemand niet goed heeft opgelet. Dat vind ik fijn. Je bent een team.”
Overdosis adrenaline
Stefan: “Tijdens de dagstart nemen we alle risico’s van een project door. Bij de asfaltploegen werken we het liefst met vaste teams die goed op elkaar zijn ingespeeld. Voordeel is dat iedereen elkaar goed kent en alles tegen elkaar durft te zeggen.”
“Net na een incident wordt er nogal eens gevloekt en getierd,” voegt Robert toe. “Een overdosis aan adrenaline zorgt vaak voor heftige emoties. Als de gemoederen zijn gedaald, is het tijd voor reflectie en bespreken we samen hoe we het incident hadden kunnen voorkomen. Zo leren we van elkaar, en verminderen we samen aanrijdgevaar.”
Aanrijdgevaar komt helaas voor in de hele bouwsector, en niet alleen bij asfaltploegen. Daarom vinden de ondertekenaars van de Governance Code Veiligheid in de Bouw, waaronder de zeven grote Nederlandse bouwbedrijven, dat de gehele branche meer moet doen om aanrijdingen door manoeuvrerende voertuigen en machines te voorkomen. “Vanaf 1 januari 2022 wordt op elke bouwplaats gewerkt volgens het Beleid Reductie Aanrijdgevaar. We gaan slimmer kijken naar hoe we aanrijdgevaar kunnen voorkomen. Technische maatregelen alleen zijn niet genoeg. Het is de uitdaging voor iedereen, vanaf de tender tot in de realisatie, om samen proactief het aanrijdgevaar te verminderen. Met deze ketenbrede aanpak wordt de bouwplaats weer een stukje veiliger”, besluit Stefan.
