Dat veiligheid een relatie soms onder spanning kan zetten, daar kunnen Ingo Seuren van Heijmans en Douwe Zijlstra van TenneT over meepraten. Op het hoogspanningsstation in Meeden waar zij samenwerken, bleek een opdracht niet veilig uit te voeren en kwam de planning in gevaar. Hoe zij eensgezind terug naar de tekentafel konden, doen ze voor ons uit de doeken.
De stalen masten, buizen en elektriciteitsdraden van het hoogspanningsstation bij Meeden in Groningen blikkeren in de herfstzon. Deze plek is een van de knooppunten in onze stroomvoorziening. Om de capaciteit van het elektriciteitsnet te vergroten, werkt TenneT aan een omvangrijk uitbreidings- en vernieuwingsprogramma van deze en de circa 360 andere stations in Nederland. Dat doen ze via de EU-303 raamovereenkomst met negen geselecteerde samenwerkingspartners, waaronder Heijmans. Met hen wil TenneT een duurzame relatie opbouwen om deze monsterklus te klaren.
Die krijgt bij Ingo Seuren van Heijmans en Douwe Zijlstra van TenneT de vorm van een lange afstandsrelatie: als technisch manager voor het bedrijfsonderdeel Kabel en Leidingsystemen reist Ingo vanuit Limburg regelmatig naar Groningen. “Heijmans is voor dit hoogspanningsstation de systeemintegrator. We coördineren de (ontwerp)werkzaamheden tussen ons en andere partijen, zoals Smit Transformatoren en Enexis. Heijmans bouwt diverse faciliteiten voor de transformatoren en realiseert de beveiliging en besturing, zorgt dat alles naar behoren werkt.” Voor Groninger Douwe is het project om de hoek. Een van zijn vele taken als projectleider is zorgen voor een soepele samenwerking tussen alle contractpartners.
Kink in de kabel
Al in een pril stadium werd hun relatie op de proef gesteld, vertelt Ingo: “De locatie zoals bepaald in het basisontwerp van TenneT, bleek te krap om de opdracht uit te voeren.” Wijzend op de transformatoren schetst Douwe de opdracht: “Heijmans moest hier drie transformatorcellen bouwen. Dat zijn de funderingen plus beschermende wanden om de transformatoren heen. Die verhinderen dat onderdelen bij een ontploffing rondvliegen en ze werken als geluidsscherm tegen het monotone gebrom van de transformatoren.”
Bij de cellen horen ook de portalen voor het daknet en de geleiders: “Het daknet transporteert stroom vanaf de transformatoren naar de hoogspanningsmasten. En dat staat dus onder hoogspanning, 220 kV”, legt Ingo uit. “Omwille van de veiligheid moet je daar vier meter onder werken, anders dreigt er elektrocutiegevaar.”
Ruimtegebrek
En aan ruimte was nu juist gebrek, bleek op locatie. Ook de ligging van kabels en leidingen onder de grond maakte het aanbrengen van de transformatorcellen lastig. De hele ondergrondse infrastructuur zou daarvoor moeten verplaatst. Douwe: “Je kunt niet het hele station uit bedrijf nemen om de opdracht toch uit te voeren, dat heeft grote consequenties voor de energievoorziening.”
Bovendien is veilig beheer van het station in de toekomst ook onmogelijk, voegt Ingo toe. Want voor onderhoud gelden dezelfde veiligheidsregels. Conclusie: Uit oogpunt van leveringszekerheid, veiligheid en toekomstig beheer moest de opdracht worden herzien: Een transformatorcel ging terug naar de tekentafel voor een nieuw en veilig ontwerp, de andere twee konden met wat praktische aanpassingen doorgang vinden.
3D-model
Al waren Douwe en Ingo het samen eens, nu moesten ze de volgende horde nemen: dit aankaarten bij de andere besluitvormers op het project in Meeden. Iedereen moest immers akkoord gaan met het maken van een nieuw ontwerp. Om goed beslagen ten ijs te komen, stelde Heijmans voor een 3D-model van de situatie te maken. Douwe stemde in, want “zo’n besluit heeft veel consequenties, dus je moet het goed onderbouwen. En ja, dat kost tijd, maar veiligheid is bij TenneT ook een kernwaarde.”
Nadat de bestaande situatie nauwkeurig in beeld was gebracht, met een point cloud, een grondradar en het graven van proefsleuven, lagen de ingrediënten voor een 3D-model (afbeelding links) klaar. Heijmans bracht alles samen en vulde dit aan met alle beschikbare informatie van de ondergrondse infrastructuur, de te bouwen transformatorcellen, de veiligheidszones ten opzichte van het daknet en andere geleiders.
Hulpmiddel
“Het 3D-model hielp enorm, nu had iedereen hetzelfde beeld en werd de onveilige situatie duidelijk”, vertelt Douwe. “Zeker in online vergaderingen was dit handig. Ik weet niet hoe we dit hadden moeten doen met papieren tekeningen.”
De gesprekken bleven desondanks stevig, want er stonden voorwaarden onder druk, zoals de ingebruikstellingsdatum. Een beheerder van TenneT gaf de doorslag, aldus Ingo. “Het 3D-model maakte hem duidelijk dat het station straks niet veilig te beheren was en de scherfwand niet veilig te bouwen.” En niemand wil een ongeval op zijn geweten hebben”, voegt Douwe toe. “Bij iedereen aan tafel werd de verantwoordelijkheid voor veilig werken gevoeld. Is veiligheid in het gedrang, dan kijk je toch anders naar de planning.”
Hoewel het 3D-model hielp het gesprek te voeren, benadrukt Douwe het belang van de aanwezigheid van alle betrokkenen aan de gesprekstafel. “Iedereen weet dat we het met elkaar moeten doen en we respecteren elkaars belangen en keuzes.” Mooi dat er geen partijen lijnrecht tegenover elkaar stonden of met de vinger werd gewezen, vond Ingo. “Er is goed geluisterd en er hing een veilige sfeer, waarin iedereen zichzelf uit kon spreken. Je mocht zeggen wat je dacht en niemand stond onder druk om ongewilde keuzes te maken. Dat heb ik echt wel eens anders ervaren!”
Is veiligheid in het gedrang, dan moeten we anders naar de planning kijken
Respect
Die openheid is best bijzonder aan de start van een samenwerking, beamen de twee. “Het is even aftasten, want je bent nieuw voor elkaar”, zegt Douwe. “Maar ben je open en transparant naar elkaar, helder en duidelijk, dan groeit het vertrouwen.” Ingo: “Het blijft mensenwerk. Het 3D-model gaf de overleggen wel een andere dynamiek en zette alle neuzen dezelfde kant op. Dat is een investering van Douwe en zijn team, zij zagen de meerwaarde. Het helpt bij het goede gesprek over veiligheid.” Een hele goeie suggestie van Heijmans, knikt Douwe. “Nu kunnen we niet alleen de transformatoren veilig plaatsen, maar garanderen we ook veilig werken in de toekomst voor de beheersorganisatie.”
De mannen brengen graag hun ervaringen de eigen organisaties in, want er kunnen ongetwijfeld collega’s van leren. Hoewel Ingo druk is met het afronden van de ontwerpfase, vindt hij het belangrijk dit verhaal aan zoveel mogelijk vakgenoten te vertellen. “Uiteindelijk komt veilig werken neer op het goeie gesprek erover voeren.” Hoe de samenwerking zich ook zal ontwikkelen, de relatie heeft veiligheid als gemeenschappelijke waarde.
