Een hoge kwaliteit, duurzaamheid en diversiteit aan woningen en bewoners onderscheidt De Verbinding in de Spaarndammerbuurt in Amsterdam-West. Van koop tot vrije sector tot sociaal: je vindt het hier allemaal.
Op de plek waar vroeger in Amsterdam de Spaarndammerschool stond, heeft Heijmans een prachtig ensemble met een divers woonprogramma van 76 woningen en appartementen ontwikkeld. Hiermee werd voorzien in de behoefte van de buurt en de gemeente om met een programma te komen dat een wezenlijke bijdrage levert aan het gewenste diverse woningaanbod in de Spaarndammerbuurt.
Het project doet zijn naam eer aan met een grote gemeenschappelijke binnentuin, unaniem gedragen door de buurt en de bewoners, zo bleek tijdens het participatietraject. Zo ook de gezamenlijke gaard met fruitbomen, het unieke metselwerk en de groene daken. Het is de ultieme verbinding: eenheid en gelijkgestemdheid vinden binnen de rijke diversiteit.
De Verbinding verbindt kwaliteit, duurzaamheid en diversiteit
De Spaarndammerbuurt bestaat uit karakteristieke stedenbouwkundige ensembles uit de Amsterdamse Schoolperiode. Kenmerkend voor de omgeving en zodoende ook in de uitvraag. Het ontwerp is gebaseerd op de rijkdom van de Amsterdamse school traditie waarin architectuur, kunst en natuur samen gaan. Een nieuwe buurt realiseren die zowel aansluit bij de bestaande buurt, diverse woontypologieën biedt én oogt als een eenheid zorgt voor meer kwaliteit, natuurinclusiviteit en diversiteit.
Divers woonaanbod als uitgangspunt
De gemeente Amsterdam schreef in haar tender de wens uit voor een diverser woningaanbod in de buurt. Van de 18 partijen in de eerste fase won Heijmans de tender. Uniek was hierbij de vaste grondprijs, uitzonderlijk in Amsterdam. Een project naar Heijmans’ hart, want de volledige focus lag daardoor op de kwaliteit van het plan. Om precies die reden werd Heijmans gekozen als ontwikkelpartij, waarbij omwonenden een belangrijke stem hadden.
Kwaliteit
Ontwikkelmanager Hans van der Zant was vanaf de start betrokken en benadrukt de hoge kwaliteit van het plan. “De details, de kunst die we in het project opnamen en het vele groen: we zijn hier voor het maximale gegaan. De gevels aan het binnenhof met de geglazuurde bakstenen, de spectaculaire toegangspoorten, het fantastische metselwerk en het kunstwerk dat in de bestrating werd aangelegd: het is moeilijk om één element uit te kiezen waarop hij het meest trots is. Het is een prachtig project, waar we veel diversiteit én een hoge kwaliteit neerzetten.”
De Verbinding illustreert welke kwaliteit je kunt bieden als je samen met een gemeente streeft naar hetzelfde doel.
Woonprogramma
Naast koop en middenhuur, bestaat minimaal dertig procent van het woningbouwprogramma uit sociale huurwoningen. Wat dit project zowel kostbaar als uitdagend maakte, was de diversiteit aan woningen die het moest bieden voor een brede mix aan bewoners. Hans: “We bouwden hier in een volksbuurt en hoewel in Amsterdam alle woningen in een mum van tijd zouden verkopen, vonden we het belangrijk dat dit project goed zou landen in de buurt en dat een fijne mix van mensen hier een plek hebben. Er zijn daarom 36 koopwoningen, 16 vrije sector- en 24 sociale huurwoningen gerealiseerd. De huurwoningen doen in geen enkel opzicht onder in kwaliteit voor de koopwoningen. Voor de huurwoningen ontvingen we subsidies om het te realiseren. Bovendien konden we, door de vaste grondprijs van dit project, een stuk verlies nemen.” Het illustreert wat je kunt doen als je samen met een gemeente hetzelfde doel nastreeft en je als ontwikkelaar kunt investeren in kwaliteit, in plaats van uitsluitend in de hoge grondprijs.”
Mooi metselwerk
Hoewel De Verbinding een meer industriële en eigentijdse uitstraling heeft dan de gebouwen in de buurt - door de grote ramen en metalen kozijnen - refereert het bijzondere metselwerk naar de Amsterdamse School. Met aan de straatzijde een lichte baksteen met afgeronde hoeken en op het binnenterrein een groen geglazuurde steen. De kleuren, vormen en overgangen zijn niet lukraak gekozen, deze subtiele verwijzingen sluiten perfect aan bij de kenmerkende stijl van de buurt.
Ontwikkelen samen met bewoners
Na het winnen van de tender, ging het ontwikkelteam van Heijmans met de buurt en geïnteresseerden in gesprek. Hoe zagen zij deze nieuwe buurt voor zich? Co-creatie expert Caro Niestijl begeleidde verschillende werkgroepen bij de uitvoering van het project, met drie bijeenkomsten. Binnen de werkgroepen werd gesproken over de inrichting van de straat, de tuinen, de invulling van de commerciële ruimte en zelfs de steenkeuze. Hans: “Waar er in het begin nog wat negatieve geluiden waren vanuit de buurt, hebben we dit weten te kantelen naar samenwerking en een positief resultaat. We namen omwonenden mee in het traject en er was sprake van zeer goed omgevingsmanagement, met een wekelijks spreekuur door de omgevingsmanager. Dat bleek vaak niet nodig: alles werd van tevoren goed gecommuniceerd en als bewoners vragen hadden, dan belden ze direct op.” Het laat zien hoe bewonersparticipatie de betrokkenheid en de cohesie in de buurt vergroot. Een bijkomend voordeel van deze manier van bewonersparticipatie, is het onderlinge contact met toekomstige buren.
Veel gemeenschappelijk groen geeft kwaliteit aan de buurt en faciliteert ontmoetingen tussen bewoners.
Groen in de plus, EPC in de min
In De Verbinding zijn drie verschillende tuinen aangelegd: een binnenhof, een gaard en de tuinen. Voor Hans was het een waardevolle leerschool. “De kennis en ervaring die ik hier opdeed op het gebied van groen en natuurinclusiviteit, heb ik vervolgens bij Greenville toegepast.” De tuinen werden ontworpen door landschapsarchitect DS. Naast een stevige focus op natuurinclusiviteit, was duurzaamheid onderdeel van de kwaliteit die Heijmans wil bieden als maker van de gezonde leefomgeving. Hans: “We gingen voor een negatief EPC. Dat betekent vaak een flinke investering en dat gaat ten koste van de marges, maar kwaliteit en gezondheid staan hierbij voorop, juist in een drukke stad als Amsterdam.” Voor De Verbinding geldt een EPC van -0,19, meer dan energieneutraal. De groene daken van De Verbinding zien er niet alleen mooier en vriendelijker uit, maar dragen ook bij aan een goede waterretentie. Hans: “Dit is een van onze meest duurzame binnenstedelijke projecten geweest tot nu toe, naast Greenville.” Bij Greenville realiseerde Heijmans met -0,3 zelfs een negatief EPC, waardoor er energie overblijft. Heijmans specialiseert zich daarmee steeds verder in projecten met een zeer laag EPC.
