Een hoge kwaliteit, duurzaamheid en diversiteit aan woningen en bewoners onderscheidt De Verbinding in de Spaarndammerbuurt in Amsterdam-West. Van koop tot vrije sector tot sociaal: je vindt het hier allemaal.
Het project doet zijn naam eer aan met een grote gemeenschappelijke binnentuin, unaniem gedragen door de buurt en de bewoners, zo bleek tijdens het participatietraject. Zo ook de gezamenlijke gaard met fruitbomen, het unieke metselwerk en de groene daken. Het is de ultieme verbinding: eenheid en gelijkgestemdheid vinden binnen de rijke diversiteit.
De uitdaging
Een nieuwe buurt realiseren dat aansluit bij de bestaande buurt, diverse woontypologieën biedt, oogt als een eenheid en zorgt voor meer natuurinclusiviteit, kwaliteit en diversiteit.
De oplossing
Het ontwerp is geïnspireerd op de architectuur uit de omgeving en onderscheidt zich door een grote diversiteit in woningaanbod én een grote binnentuin, gaard en groene daken. Doordat het met omwonenden en nieuwe bewoners tot stand kwam was het draagvlak vanaf de start groot.
De Verbinding verbindt kwaliteit, duurzaamheid en diversiteit
De gemeente Amsterdam schreef een tender uit voor de ontwikkeling van nieuwe woningen op de plek waar eerst de Spaarndammerschool stond. De wens? Een diverser woningaanbod in de buurt. Van de 18 partijen in de eerste fase, won Heijmans de tender. Uniek was hierbij de vaste grondprijs, uitzonderlijk in Amsterdam. Een project naar Heijmans’ hart, want de volledige focus lag daardoor op de kwaliteit van het plan. Om precies die reden werd Heijmans gekozen als ontwikkelpartij, waarbij omwonenden een belangrijke stem hadden. Hans (van der Zande) was vanaf de start als ontwikkelaar betrokken en benadrukt de hoge kwaliteit van het plan. “De details, de kunst die we in het project opnamen en het vele groen: we zijn hier voor het maximale resultaat gegaan.” De gevels aan het binnenhof met de geglazuurde bakstenen, de spectaculaire toegangspoorten, het fantastische metselwerk en het kunstwerk dat in de bestrating (door Heijmans) werd aangelegd: Hans vindt het moeilijk om één element uit te kiezen waarop hij het meest trots is. “Als je eerst de AI’s en vervolgens het project ziet, dan zie je bijna geen verschil. De kwaliteit die we presenteerden, wisten we te realiseren. Dit werd voor zowel Vastgoed als Bouw een prachtig project, waar we veel diversiteit én een hoge kwaliteit neerzetten.”
De Verbinding illustreert welke kwaliteit je kunt bieden als je samen met een gemeente streeft naar hetzelfde doel
Divers woningaanbod als uitgangspunt
Naast koop en middenhuur, bestaat minimaal dertig procent van het woningbouwprogramma uit sociale huurwoningen. Wat dit project zowel kostbaar als uitdagend maakte, was de diversiteit aan woningen die het moest bieden voor een diversiteit aan bewoners. Hans: “We bouwen hier in een volksbuurt en hoewel in Amsterdam alle woningen in een mum van tijd zouden verkopen, vinden we het belangrijk dat dit project goed landt in de buurt en dat mensen van diverse pluimage hier een plek hebben. Er zijn daarom 36 koopwoningen, 16 vrije sector- en 24 sociale huurwoningen gerealiseerd. De huurwoningen doen in geen enkel opzicht onder in kwaliteit voor de koopwoningen, en dat maakt dit project in de basis verliesgevend. Voor de huurwoningen ontvingen we subsidies om het te realiseren. Bovendien konden we, door de vaste grondprijs van dit project, een stuk verlies nemen.” Het illustreert wat je kunt doen als je samen met een gemeente streeft naar hetzelfde doel en je als ontwikkelaar kunt investeren in kwaliteit, in plaats van uitsluitend in de hoge grondprijs.”
Mooi metselwerk
Hoewel De Verbinding een meer industriële en eigentijdse uitstraling heeft dan de gebouwen in de buurt - door de grote ramen en metalen kozijnen - refereert het bijzondere metselwerk wel naar de Amsterdamse School. Met aan de straatzijde een lichte baksteen met afgeronde hoeken en op het binnenterrein een groen geglazuurde steen. De kleuren, vormen en overgangen zijn niet lukraak gekozen, maar resultaat van onderzoek.
Ontwikkelen samen met bewoners
Na het winnen van de tender, ging het ontwikkelteam van Heijmans met de buurt en geïnteresseerden in gesprek. Hoe zagen zij deze nieuwe buurt voor zich? Co-creatie expert Caro Niestijl begeleidde verschillende werkgroepen bij de uitvoering van het project, met drie bijeenkomsten. Binnen de werkgroepen werd gesproken over de inrichting van de straat, de tuinen, de invulling van de commerciële ruimte en zelfs de steenkeuze. Hans: “Waar er in het begin nog wat negatieve geluiden waren vanuit de buurt, hebben we dit weten te kantelen naar samenwerking en een positief resultaat. We namen omwonenden mee in het traject en er was sprake van zeer goed omgevingsmanagement, met een wekelijks spreekuur door de omgevingsmanager. Dat bleek vaak niet nodig: alles werd van tevoren goed gecommuniceerd en als bewoners vragen hadden, dan belden ze direct op.”
We werden gevoed met ideeën en onze wensen kwamen overeen met die van andere bewoners
Bewoners Ingeborg en Richard vertellen over hun ervaring. “Van tevoren dacht ik dat we enorme discussies zouden krijgen, maar dat bleek niet zo te zijn,” zegt Ingeborg. Richard vult aan: “We zijn echt gevoed met ideeën. De landschapsarchitect vertelde over het belang van natuurinclusief ontwerpen. Het grappige was dat onze wensen heel erg overeen kwamen met die van andere bewoners: vooral veel groen en natuurlijke elementen.” Op basis van de wensen tijdens de eerste bijeenkomst, maakte de landschapsarchitect een eerste ontwerp. Ingeborg en Richard: “Wij wilden vanuit onze keuken uitzicht hebben op de gezamenlijke tuin, terwijl de landschapsarchitect daar hogere beplanting had voorzien. Toen we dat aangaven, is het ontwerp aangepast.”
Groen in de plus, EPC in de min
In De Verbinding zijn drie verschillende tuinen aangelegd: een binnenhof, een gaard en de tuinen. Voor Hans was het een waardevolle leerschool. “De kennis en ervaring die ik hier opdeed op het gebied van groen en natuurinclusiviteit, heb ik vervolgens bij Greenville toegepast.” De tuinen werden ontworpen door landschapsarchitect DS. Naast een stevige focus op natuurinclusiviteit, was duurzaamheid onderdeel van de kwaliteit die Heijmans wil bieden als maker van de gezonde leefomgeving. Hans: “We gingen voor een negatief EPC. Dat betekent vaak een flinke investering en dat gaat ten koste van de marges, maar kwaliteit en gezondheid staan hierbij voorop, juist in een drukke stad als Amsterdam.” Voor De Verbinding geldt een EPC van -0,19, meer dan energieneutraal. De groene daken van De Verbinding zien er niet alleen mooier en vriendelijker uit, maar dragen ook bij aan een goede waterretentie. Hans: “Dit is een van onze meest duurzame binnenstedelijke projecten geweest tot nu toe, naast Greenville.” Bij Greenville realiseerde Heijmans met -0,3 zelfs een negatief EPC, waardoor er energie overblijft. Heijmans specialiseert zich daarmee steeds verder in projecten met een zeer laag EPC.