Skip to content
A1 Apeldoorn Azelo 3 Heijmans incident 0421..jpg
Ruud Brekelmans en Dennis Bossenbroek:

"De maat is vol"

1 april 2021

Het lijkt een achtervolgingsscène in een slechte Amerikaanse B-film. Maar het zijn beelden van een dashcam in Nederland, die de nachtrust van geen enkele wegwerker zullen bevorderen. “Zulk weggedrag moet je aanpakken.” Terugblik op een incident op de A1.

Al tien jaar is Ruud Brekelmans voorman monteur bij Heijmans. Sinds zomer 2019 is hij bij de uitbreiding van de A1 Apeldoorn-Azelo betrokken. Hoofdzakelijk aansluitwerk: “Openbare verlichting en detectie- en camerasystemen. Maar ook DRIP- en matrixborden aan portalen. Eigenlijk alles waar een kabel aan zit.” Daar kan een kink in komen, zal blijken. Maar volslagen anders dan Ruud kan voorzien.

Het is vrijdagavond 15 januari 2021. Ruud geeft leiding aan de nachtploeg van tien à vijftien mensen. Een van de belangrijkste klussen: het verwijderen van een portaal. Vanzelfsprekend zijn alle veiligheidsmaatregelen getroffen. Van de 2 x 4 rijstroken zijn er 2 x 3 afgesloten, met inzet van pijlwagens, rode kruisen en oranje kegels. Het werk verloopt vlot. Volgens het archief van de KNMI is het die nacht droog, staat er een zwakke noordenwind. Temperatuur: iets boven het vriespunt. Maar om 01.24 uur stijgt hij flink, voelt Ruud. Net als zijn polsslag. Dat exacte tijdstip zal later van pas komen bij de aangifte.

"Eerst schrik je je rot. Pas later komt de woede"

Bij toeval

Dat we dit tijdstip kennen, is te danken aan Rijkswaterstaat. Twee inspecteurs hebben hun dienstwagen die avond op de linkerrijstrook geparkeerd. De dashcam staat bij toeval aan, op het werk in de verte gericht. Een geluk bij een ongeluk, want de camera zal vastleggen wat in het Wetboek van Strafrecht onder artikel 287 en 289 valt: poging tot doodslag of moord.

Het gaat razendsnel. Op de nachtbeelden van de dashcam staan de twee inspecteurs in gesprek op de middelste rijstrook. Oranje fluorescerende jassen, signaalstok in de hand. Voor een van de twee is dit geen dertien-in-een-dozijn avond. Hij doet examen. Ondertussen is een hijskraan – zo’n tachtig meter verder – bezig om het portaal op een oplegger te manoeuvreren.

Plotseling kijken de inspecteurs op, in de richting van waar normaal het verkeer vandaan komt. Zij zien wat de dashcam nog niet ziet. Een van de mannen begint nadrukkelijk met zijn lamp te zwaaien. Ook maakt hij een stopteken met zijn hand. Dan rijdt een witte bestelbus het beeld binnen. Hij slalomt, pakt de linkerrijstrook en scheurt langs de inspecteurs van Rijkswaterstaat. Die draaien zich om en roepen om te waarschuwen. Maar de herrie overstemt alles: de hijskraan staat flink toeren te maken. Op het laatste moment zet Ruud twee levensreddende stappen en drukt zich tegen de barrier van de middenberm. De bus passeert rakelings, verdwijnt uit het zicht.

Keukentafel

Einde van een slechte film. Zonder aftiteling, want de dader heeft geen naam. Belettering en logo ontbreken op de bus. Het nummerbord valt niet te lezen. “Eerst schrik je je rot. Pas later komt de woede”, zegt Ruud. “Eigenlijk wil je na zoiets het werk stilleggen. Maar je gaat verder. De afzetting moet eraf.” Die ochtend rijdt hij naar zijn woonplaats Eindhoven. Tegen zijn gewoonte in gaat hij niet meteen douchen en slapen. Eerst schuift hij aan de keukentafel. Hij vertelt zijn vrouw het hele verhaal. “Ik ben nogal nuchter van aard, maar dit gaat je niet in je kouwe kleren zitten.” Hun drie kinderen horen het niet. Ze zijn nog jong.

A1 Apeldoorn Azelo 1 Heijmans incident 0421.jpg

’s Maandags belt Ruud naar Dennis Bossenbroek, Coördinator Veiligheid (HVK) bij Heijmans. Over die stap zegt hij: “Ik sta in zo’n werkvak als verantwoordelijke voor een hele ploeg. Dan is een melding in de GO!-app niet zwaar genoeg.” Dennis is het hartgrondig met hem eens. Voor de veiligheidscoördinator is dit incident sowieso de druppel. “Aanrijdingen met pijlwagens of bots-absorbers, het negeren van rode kruisen, waar maar 250 euro boete op staat, of negentig rijden waar maar zeventig mag. De maat is echt vol.”

Gebroken glas

Dennis roept nog een incident op de A1 in herinnering. Tijdens wegwerkzaamheden van Heijmans – tussen Holten en Rijssen – knalt in de nacht van 16 op 17 mei 2019 een te hard rijdende luxe personenauto op een bedrijfsbusje. Beide belanden in het werkvak, waarbij de personenwagen achterstevoren tegen een stempel van de telekraan botst. Wonder boven wonder blijven alle medewerkers ongedeerd. Wel vliegt gebroken glas de chauffeur van de kraan om de oren. De chauffeur van een dieplader kan op het nippertje in zijn cabine wegduiken. De inzittenden van de personenauto raken gewond, de ravage is enorm.

Dennis: “Heijmans krijgt zo’n zestig meldingen van incidenten per jaar. Maar het werkelijke aantal ligt veel hoger. Sommige medewerkers halen hun schouders op. Ze zijn gelaten onder de incidenten, want ze denken dat het niets uithaalt om het te melden. Dat willen we doorbreken. Want we kunnen wel degelijk actie ondernemen.”

Feit is dat het jongste incident op de A1 het nodige in beweging heeft gebracht. Er is aangifte gedaan bij zowel de politie van Deventer als de Eenheid Gelderland-Midden. Ook heeft Heijmans gesprekken gevoerd met het projectteam van Rijkswaterstaat en onderaannemers. Doel: gezamenlijk tegenwicht bieden aan aso’s en verkeershufters – elke chiquere benaming zou misplaatst zijn. Niet zonder succes, zegt Dennis. “We merken bij Rijkswaterstaat een omslag. Het motto bij wegwerkzaamheden verandert van ‘doorstromen tenzij’ in 'afsluiten tenzij’. Dat vergroot de veiligheid. Dit wordt mede bevorderd vanuit de Governance Code Veiligheid in de Bouw, waar een nieuw beleid reductie aanrijdgevaar is opgesteld door alle grote opdrachtgevers en opdrachtnemers. Daarnaast is het idee om vaker aangifte te doen van vergelijkbare incidenten.”

Kort na het incident krijgt Ruud op zijn werklocatie bezoek van Heijmans-directievoorzitter infra Bart Smolders. “Dat deed me wel goed, dat er aandacht voor is”, zegt hij. Ook is hij blij dat zijn melding het nodige teweeg heeft gebracht. Een gewetensvraag: wenst hij de chauffeur van de witte bus een straf toe? Hij aarzelt. Dan: “Van een geldboete of celstraf zal hij weinig leren. Een taakstraf lijkt me zinvoller. Laat hem meedraaien in een werkvak. Want vaak hebben die gasten geen idee hoe het is om langs de weg te staan.” Heel af en toe denkt Ruud nog aan die januarinacht. De witte bus, het doorrijden. Alleen de eerste letter van de kentekenplaat is bekend. De V van Verkeersveiligheid.