Geen Ongevallen!
Dat de bouw nog niet veilig genoeg is, daarover zijn Hans Wentink van BAM en Werner van Eck van Heijmans het eens. In gesprek over wat er nodig is om veiligheid naar een hoger plan te tillen en wat ze daarbij van elkaar kunnen leren. “Die veiligheidsraden van jullie zou ik zo willen kopiëren.”
Om onze sector echt veilig te maken, moet iedereen hetzelfde denken over het belang van veiligheid”, begint Hans Wentink, Safety Director bij BAM Bouw en Vastgoed Nederland. “Want onderaannemers werken voor ons, maar na drie maanden gaan ze naar Heijmans. Je wilt dan dat veiligheid daar even belangrijk is, anders kunnen we na een half jaar – als die onderaannemer weer bij ons terugkomt – helemaal opnieuw beginnen.”
Om te zorgen voor meer synergie in de sector, is er een werkgroep opgericht bestaande uit de veiligheidsmanagers en hoofden veiligheid van de grote bouwers, Rijkswaterstaat, Rijksvastgoed en ProRail, vertelt Werner van Eck, Programmanager GO!. “Binnen de kerngroep Governance Code Veiligheid in de Bouw leren we veel van elkaar. Over het algemeen verschillen we niet zoveel qua visie, maar ieder bedrijf pakt het net iets anders aan en heeft punten waar de anderen met bewondering naar kijken. Zo is onze GO!-app iets waar veel andere aannemers enthousiast over zijn.”
BAM-collega Hans beaamt dat. “Wat ik mooi vind aan de GO!-app is dat het niet alleen voor eigen medewerkers is, maar ook beschikbaar voor de buitenwereld. Het is een plek waar je simpel informatie kunt vinden en die toegankelijk is voor iedereen. Dat hebben wij nu nog minder goed geregeld. De informatie is niet op één plek op de website te vinden en ook kunnen onderaannemers er niet bij. Daar gaan we nu stappen in maken.”
Cartoons in de keet
Andersom kijkt Werner met enthousiasme naar de Conversation Starters en de cartoonfiguren Hein en Guus van BAM, als manier om gesprekken over veiligheid met elkaar aan te gaan. “Wat me enorm aanspreekt is de attentiewaarde die deze Conversation Starters uitstralen, je ziet dat het met aandacht gemaakt is. En die cartoons van Hein en Guus werken zo goed, dat ik binnenkort ook met de bedenker om tafel wil.”
De figuren Hein en Guus – waarbij Guus het karakter is dat steeds excuses verzint om niet veilig te werken en Hein als zijn tegenhanger dient – zijn bedacht door gedragspsycholoog Jules Heijneman. Vanuit het idee dat het gemakkelijker is om iemand aan te spreken op zijn gedrag als je dat in de derde persoon doet, net als bij de BOB-campagne.
Openheid groeit
Alhoewel de heren het erover eens zijn dat de veiligheid in de bouw – met achttien dodelijke ongevallen afgelopen jaar – nog lang niet is wat die zijn moet, zien ze ook dat er flinke stappen gemaakt worden. “De frequentie waarmee bouwers elkaar opzoeken en de openheid naar elkaar toe is enorm gegroeid. Eigenlijk kun je zeggen dat de echte transparantie in de kerngroep pas sinds een half jaar begint te komen”, ziet Hans.
“En transparantie, daar begint het mee”, vult Werner aan. “Wil je echt iets veranderen, moet het probleem eerst helemaal duidelijk zijn. We bespreken nu bijvoorbeeld ernstige en dodelijke ongelukken met elkaar, kijken wat we ervan kunnen leren en wat dat betekent voor de bedrijfsvoering.”
Veiligheid verankeren
Ook zien de heren een collectief besef dat de belangrijkste volgende stap niet zit in extra regels of PBM’s, maar in cultuuromslag. Werner: “Sinds we in 2013 zijn begonnen met het GO!-programma, is het ongevallencijfer enorm gedaald. Maar de laatste drie jaar blijft het cijfer hangen. Dat zit ‘m onder andere in gedrag en cultuur.
Daarom richten we ons de komende drie jaar op wat veiligheid voor iedereen individueel betekent. En laten we veiligheid al mee wegen als we nieuwe collega’s binnenhalen, want cultuur wordt gevormd door hoeveel aandacht je eraan geeft. Als je op cruciale posities mensen neerzet die veiligheid 'ademen', denk ik dat er pas echt beweging gaat ontstaan.”
Verankeren
De twee zien dat iedereen in hun organisaties veiligheid wel belangrijk vindt, maar er nog niet altijd naar handelt. Daarom is het belangrijk dat veiligheid niet een apart programma blijft, maar verankerd wordt in de organisatie. “Bij BAM doen we dat onder andere met veiligheidsraden", aldus Hans. "Alle dertig businessunits binnen BAM Bouw en Vastgoed Nederland hebben een eigen veiligheidsraad, die bestaat uit een dwarsdoorsnede van alle functiegroepen: van timmerman en inkoper tot projectleider, soms zit er ook een onderaannemer in. Eens in de zes weken komen ze bij elkaar om veiligheidsthema’s te bespreken."
Veiligheid is niet alleen van mij, maar van iedereen bij Heijmans
"De KAM’er die ook in die raad zit, neemt de input mee naar de KAM (Kwaliteit, Arbeid en Milieu)-veiligheidsraad. Zo weten we wat er speelt en passen we beleid eventueel aan. Zo kregen we vanuit verschillende raden het verzoek om ons hijsbeleid te verduidelijken. Onze Materieeldienst heeft dat opgepakt en nu hebben we een hijsboek”, vertelt Hans.
Werner vindt de raden een prachtige manier om veiligheid te verankeren in de organisatie. “Zoiets zou ik zo willen kopiëren. Want veiligheid is niet alleen van mij, maar van iedereen.”
