Extra paar ogen

Het is druk op de werf van Heijmans in Rosmalen. Een dieplader levert een asfaltmachine af en in de werkplaats sleutelen monteurs aan walsen en graafmachines. Stuk voor stuk enorme apparaten. Als je in de cabine zit, is goed voor te stellen dat het voor de machinisten en chauffeurs lastig is om te zien wat er om de machines heen gebeurt. Dit kan gevaarlijke situaties opleveren, zeker in de hectiek van een bouwproject.

Dode Hoek

Volgens de stichting VeiligheidNL overleden in 2017 twintig fietsers door een botsing met een vrachtwagen of bus. Daarnaast vonden 140 ziekenhuisopnamen plaats door een ongeval met zwaar verkeer. “Ook op bouwplaatsen gebeuren ongevallen met groot materieel”, vertelt Peter Schellekens. “Vaak is de dode hoek de oorzaak. Dit is het gebied rondom het voertuig waar de bestuurder geen zicht op heeft. Bij vrijwel alle gemotoriseerde vierwielers zijn er ‘dode gebieden’. Deze bevinden zich aan de voorzijde, rechts naast, rechtsachter en helemaal aan de achterzijde van het voertuig. De dode hoek is afhankelijk van het zicht vanuit de bestuurdersplaats.”

360-graden zicht

We wandelen verder over het buitenterrein van de werkplaats, waar tientallen grote gele vrachtwagens keurig zij aan zij staan. “In 2014 tekende Heijmans samen met andere grote bouwbedrijven de Governance Code Veiligheid in de Bouw”, zegt Peter. “Vanuit die GCVB is een beleidsstuk ontwikkeld waarin staat dat machinisten of chauffeurs van groot materieel 360 graden zicht rondom zijn machine moet hebben. Met alleen spiegels is dat niet haalbaar.”

Het inkoopteam van Materieel Beheer onderzocht samen met de afdeling Kwaliteit & Veiligheid verschillende technieken waarmee je volledig rondom je voertuig kan kijken. Er bleken verschillende oplossingen op de markt te zijn, zoals radar-, spiegel en infraroodsystemen. In veel gevallen is het 360 graden camera-systeem de beste oplossing.

Volgens Peter zijn hulpcamera’s niet nieuw bij Heijmans. “Onze grote machines, zoals vrachtwagens en graafmachines zijn standaard al voorzien van zij- en achterzichtcamera’s. Nadeel is dat deze camera’s alleen los van elkaar werken”, aldus Peter.

“Het 360 graden-systeem werkt met vier camera’s.” Peter wijst naar een klein zwart kastje op de cabine. “Voor op de cabine, links en rechts in het midden en achter op de opbouw staat een camera. Het systeem werkt alleen met hoge machines, want de camera’s filmen schuin naar beneden. Een computer maakt van de vier videosignalen één 360 graden-beeld. Daardoor zie je als bestuurder alles wat er om je voertuig heen gebeurt.”

Tijd om de proef op de som te nemen. Peter klimt op de bijrijdersstoel en wijst naar een zwart schermpje op de middenconsole van het dashboard. “De computer stuurt de beelden naar deze monitor. Zo ziet de chauffeur direct als er zich iets of iemand nabij het voertuig bevindt en kan hier meteen op anticiperen.” Om dit te demonstreren, loopt Peter een rondje om de vrachtwagen. Op het schermpje zien we een bovenaanzicht van de vrachtwagen waar Peter omheen wandelt.

Het systeem beschikt ook over een splitscreenmodus. Is deze functie ingeschakeld, dan verschijnen twee verschillende beelden op het scherm. Rechts de 360 graden afkijkmodus en links een beeld van elke camera afzonderlijk. “Als de chauffeur richting aangeeft om bijvoorbeeld linksaf te slaan, activeert hij automatisch de linkercamera, zodat hij ziet wat er in zijn dode hoek gebeurt.”

Slimme systemen

Het systeem is nu geïnstalleerd op de huidige Heijmans-vloot van grote vrachtwagens, graafmachines en wielladers. En elke nieuwe machine wordt, indien er geen rondom zicht is, uitgerust met de 360 graden-camera’s.

Volgens Peter zijn de reacties op het nieuwe systeem positief. “Het is wel wennen voor de meeste machinisten en chauffeurs. De afgelopen jaren zijn hun machines voorzien van steeds meer slimme GPS-gestuurde systemen en nu komt er weer een extra scherm bij. Maar je hoort niemand klagen, want iedereen beseft dat het nieuwe systeem bijdraagt aan een veilige leefomgeving.”