Milieuvriendelijk verwarmen en koelen
Een hypermoderne energiecentrale optimaal laten draaien en in topconditie houden: daar worden collega’s Dennis van de Wetering, Rogier Rodenburg en Sébastiaan van der Peijl blij van. Samen met opdrachtgever DEVO bundelen zij de krachten om de bewoners zo efficiënt mogelijk warmte en koude te leveren.
Tussen honderden rode klaprozen snuffelt een hond. Verderop pakt een buurtbewoner zijn boodschappen uit de auto. Keurige aangeharkte voortuintjes. Een typische Nederlandse nieuwbouwwijk.
Met een buitenaards element: achter de grondwal met klaprozen verrijst een hoge schoorsteen. In de centrale van energieleverancier DEVO (Duurzame Energie Veenendaal-Oost) wordt energie opgewekt voor de 2100 woningen in nieuwbouwwijk Veenendaal-Oost. “Dat doen we op basis van warmte-koude-opslag (WKO), gecombineerd met warmtepompen en een warmte-kracht-koppeling (WKK)”, legt DEVO-projectmanager Martijn Prop uit.
Warmtepompen
“In de centrale werken deze technieken samen om energie op te wekken”, vult Heijmans-projectcoördinator Rogier Rodenburg aan. “De WKO-installatie werkt met bodemenergie. Diep onder grond slaan we grote hoeveelheden warm en koud water op. In de zomer wordt koud water uit de bodem gehaald en ingezet om huizen te koelen. Tegelijkertijd wordt de warmte via het opgewarmde water weer afgevoerd en in de bodem opgeslagen. Met behulp van warmtepompen wordt dit water in de winter weer verwarmd en naar de huizen gestuurd.”
“De WKK levert stroom voor alle systemen in de centrale. Dit is duurzamer dan stroom van het elektriciteitsnet, die vaak nog met kolen wordt opgewekt. Het overschot aan stroom leveren we terug aan het net. De warme uitlaatgassen die vrijkomen ondersteunen de warmtepompen bij het opwarmen van het water. Over een paar weken nemen we nieuwe hoge temperatuur-warmtepompen in gebruik. Dan wordt de gasmotor vooral ingezet om stroom op te wekken. Voor noodgevallen staan wel twee gasketels paraat.”
Neuzen dezelfde kant op
Tien jaar geleden kreeg Heijmans van DEVO de opdracht de centrale te bouwen en het omliggende energiedistributienet in de wijk aan te leggen. Rogier: “Nu de realisatie is afgerond, zijn we voornamelijk bezig met onderhoud. Zo controleren we jaarlijks het hele warmtenet op lekkages.”
Ook de energiecentrale heeft onderhoud nodig, het werkterrein van het utiliteits-team. “Tot vorig jaar kregen we bij een storing een melding van onze infra-collega’s. We functioneerden eigenlijk als onderaannemer. Sinds begin dit jaar werken we samen onder één contract. Zowel in de uitvoering als financieel”, vertelt Heijmans-klantmanager Dennis van de Wetering. “Alle neuzen staan dezelfde kant op. Hiermee zijn de belangen gelijk en is de betrokkenheid van collega’s groter.”
Martijn: “In deze nieuwe contractvorm doen we overduidelijk zaken met één bedrijf. De lijnen zijn korter en de centrale draait nu nog beter. Soms ziet Heijmans storingen eerder dan wijzelf. Dat is precies wat we wilden bereiken toen we dit samenwerkingsverband voorstelden.”
Gepassioneerde collega’s
Contractbeheerder Sébastiaan van der Peijl en zijn Heijmans-team houden de centrale in topconditie. “Wij onderhouden de elektrotechnische, werktuigbouwkundige en bouwkundige systemen. Denk aan de warmtepompen, de gevels, het natuurdak, alle technische componenten en de verdeelkasten.” Via het digitale gebouwbeheersysteem is de centrale te besturen en zien de servicemonteurs hoe alle systemen presteren. “Je ziet welke warmtepomp aanstaat en wat het rendement is.”
Het beheersysteem is de verantwoordelijkheid van twee monteurs. “De centrale is echt hun passie”, aldus Sébastiaan. “Ze kijken dagelijks hoe ze met kleine aanpassingen de centrale kunnen tweaken. Een continu proces dat nooit stopt. Dat maakt ons werk zo leuk!”
“Laatst had ik een werkplekinspectie: die jongens hoorden aan een geluid dat iets niet goed functioneerde in de centrale”, vult Dennis aan. “Soms pakt een aanpassing niet goed uit en draaien we de verandering terug.”
Bonus malus
“Met het beheersysteem kan je ook zien hoeveel energie de centrale gebruikt en opwekt. Zo rekenen we het rendement uit. Hier zijn weer KPI’s aan gekoppeld die Heijmans moet halen,” vertelt Martijn. Rogier: “Als we goed presteren krijgen we een bonus. Als de centrale niet optimaal draait moeten we een malus betalen. Dat houdt ons scherp. Daarom voeren we continu preventief onderhoud uit. Uiteraard altijd in overleg met de klant.”
Nieuwe innovaties
Dennis en Rogier zien de vraag naar energiecentrales in Nederland toenemen. Dennis: “Ik denk dat dit de standaard wordt in gasloze wijken. Daarom onderzoeken we samen met de afdeling Heijmans Energie hoe we deze service in de markt kunnen zetten.”
Rogier vindt de samenwerking tussen Heijmans en DEVO een perfect voorbeeld van hoe je in een nieuwe woonwijk een lokaal warmtenet kan realiseren. “De afgelopen tien jaar is hier enorm veel data verzameld. En dat groeit alleen maar, want we passen steeds nieuwe innovaties toe. Onze nieuwste ontwikkeling is een e-boiler. Een elektrische ketel, waarmee we in noodgevallen warmte opwekken. De noodgasketels zijn dan niet meer nodig. Dan draait de centrale volledig gasloos en is hij klaar voor de energietransitie.”
Via het digitale gebouwbeheersysteem is de centrale te besturen en zien de servicemonteurs hoe alle systemen presteren
Sneller verduurzamen
Martijn voorziet twee energiebronnen voor de nieuwbouwwoningen van de toekomst. “De oplossing voor wijken met dichte bebouwing of appartementen is een collectieve aanpak, zoals in dit project. Is er meer ruimte, dan zijn losse warmtepompen of wko-systemen per huishouden een goede oplossing.”
Dat betekent wel dat de vraag naar elektriciteit nog meer toeneemt. Op dit moment is maar achttien procent van de opgewekte stroom in Nederland groen. Martijn vindt daarom dat de overheid zo snel mogelijk het landelijke stroomnetwerk moet verduurzamen. “Ik pleit voor meer zonnepanelen en windmolens. Wellicht zelfs kernenergie. De markt zorgt voor de elektrificatie van systemen. Dat is de opgave van de komende jaren.”
