Tijd voor verandering
Het woningtekort oplossen verlangt vaart. Heijmans pakt de handschoen op. Susanne van der Velden en Cyrille Pennavaire van Heijmans zien toekomst in industrialisering en digitalisering van woningbouw. “En dat doen we duurzamer met houtskeletbouw.”
In het hoofdgebouw van de Brainport Industries Campus in Eindhoven, het domein van de hightech maakindustrie. Wie door de gangen loopt, ziet robots en andere vormen van technologische grensverlegging. Een uitgelezen plek voor een gesprek met Susanne van der Velden en Cyrille Pennavaire van Heijmans over de industrialisatie en digitalisering van de woningproductie bij Heijmans.
Opschalen
Sinds 1 juli 2022 is Heijmans eigenaar van een energieneutrale fabriek van houtskeletbouwdelen in Heerenveen. De overname van de voormalige IIBO-fabriek past in de verduurzaming van de activiteiten van Heijmans en het sneller implementeren van nieuwe, slimme maaktechnologie. Voor kennis en expertise over het laatste ging Heijmans ook een samenwerking aan met de eveneens Friese ervaren houtskeletbouwer VDM.
“We komen echt op stoom”, vertelt Susanne. Ze is de kersverse programmadirecteur Digitalisering van Heijmans. “We gaan de productie in onze nieuwe fabriek flink opschalen. Naast de bestaande fabriek in Heerenveen, die zo’n tweehonderd bij veertig meter is, wordt een extra hal gebouwd. Daarmee wordt de fabriek ruim tweemaal zo groot. Zomer 2023 staat ‘ie er.”
Maatschappelijke verantwoordelijkheid
Voor Cyrille Pennavaire, manager Bouw Informatie Model (BIM) bij Heijmans, zijn de voordelen van het industrialiseren van houtskeletbouw zonneklaar. “We kunnen er onze woningproductie mee verhogen, als aanvulling op de woningen van andere materialen die we al bouwen. Zo kun je als Heijmans je maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen in de volkshuisvestingsopgave. Want het woningtekort is enorm. Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening vraagt de bouw om 100.000 woningen per jaar te realiseren. Terecht, want niemand wil eindeloos bij moeder thuis blijven wonen.”
Ambitie
Dankzij de industrialisatie van houtskeletbouw kan Heijmans eveneens fors bijdragen aan de noodzakelijke verduurzaming van de gebouwde omgeving. Het lagere gewicht van een hsb-woning bespaart materialen, uitstoot en transportlasten. Sowieso is de productie van hout duurzamer: het is immers een hernieuwbaar materiaal en slaat CO2 op.
Puzzel
Of industrialisatie van houtskeletbouw simpel is? Nee, het heeft de uitdaging van een viersterrensudoku, vooral omdat de productie verschillende tempo's kent. Zo heeft elke robot – voor bijvoorbeeld het aanbrengen van steenstrips, al dan niet in verschillende kleuren – zijn eigen snelheid. Ook gelden er verschillende droogtijden voor verschillende onderdelen.
Een andere logistieke puzzel is het afstemmen van de productie op het transport. Wil je dagelijks vier woningen leveren, dan heb je twaalf vrachtwagens nodig. Dat vergt doordacht laden en lossen. Susanne glimlacht: “Alle processen stroomlijnen, dat is de kunst.”
Vooral goed voorraadmanagement is cruciaal, stelt Cyrille. “Op de fabriek wil je niet te veel onder je luifel hebben liggen, want het zijn grote delen. Maar je wilt ook niet dat assemblageploegen zonder werk zitten. Zij worden leidend.”
Woonconfigurator
Digitalisering is het fundament van de plannen. Digitaal bouwen dient zowel Heijmans als de klant. Het voordeel voor de bouwer? Cyrille: “Vroeger ging je elk project uit-engineeren en tekenen. Door te digitaliseren hebben we vooraf veel meer kennis en real time inzicht om het bouwproject efficiënter en effectiever te organiseren.
Susanne vat het in één zin samen: de industrialisatie van gestandaardiseerde houtskeletbouw betekent een kanteling van engineeren naar configureren. Zo kan de klant vanaf 2023 met behulp van de 3D Woonconfigurator van Heijmans zelf zijn houtskeletbouwwoning samenstellen. Thuis op de computer of tablet, in alle rust. “Wil je op de kavelkaart nummer 23? Okay, klik maar aan”, lacht Cyrille. “Vervolgens kun je kiezen en bijplussen: de keuken voor of achter, wel of geen erker, kamer op zolder of dakkapel et cetera.”
Vertrouwen
Zeker, er is een waaier aan mogelijkheden. Maar Heijmans wil ook geen keuzestress veroorzaken. Susanne: “Van een enorme bak Legosteentjes die je voor iemand uitstort, wordt niemand blij.” Ze voorziet dat de 3D Woonconfigurator verschillende basisstijlen zal gaan bieden – van budget en space tot (extra) duurzaam. Wat technisch vervolgens mogelijk is? De wereld van nullen en enen laat geen twijfel bestaan: als een klant zijn woning digitaal kan configureren, weet hij dat Heijmans hem ook kan maken.
Alle processen stroomlijnen, dat is de kunst
Nadenken
Houtskeletbouw en digitaliseren passen in de missie van Heijmans om gezonde leefomgevingen te maken. Heijmans heeft door digitalisering ook sneller inzicht in de footprint van de gebruikte materialen en kan sneller het product aanpassen aan de toekomstige woonwensen en -eisen op het gebied van duurzaamheid. “Want het gaat om meer dan wonen", benadrukt Cyrille. “De 3D Woonconfigurator laat je ook nadenken over wat je met je tuin, schuur of erfafscheiding wil. En qua duurzaamheid: vroeger stortten we traditioneel geel zand af in een tuin. Nu zwarte aarde, om boompjes in te planten.” Susanne valt bij: “Je kunt ook kiezen voor een sedumdak, nestkastjes, vlinderstenen of een bijenborder.
Of ze geloven dat hout de toekomst heeft? Tot in hun jaarringen. Cyrille haalt een herinnering op: “Ik heb drie jaar in Nieuw-Zeeland gewoond. Daar is het gebruikelijk dat je ouders bij je geboorte bomen planten, zodat je ze later kunt kappen om een huis van te bouwen. Mooie traditie.” En de fascinatie voor industrialisatie en digitalisering? Susanne, lachend: “Ik ben een kind van de regio Eindhoven." Extra troeven: haar studie Economie en Management aan Tilburg University, waar ze een proefschrift schrijft over de geschiedenis van ASML vanuit het perspectief van innovatiemanagement. Cyrille spontaan: “Ik ben echt blij met haar komst. Goed dat Heijmans deze expertise binnenhaalt.”
Vurenhout
We nemen afscheid van de Brainport Industries Campus. Rond het enorme complex staan honderden bomen, met de fijnspar oftewel Picea abies als meest voorkomende soort. Deze Scandinavische boom levert vurenhout, hét materiaal voor houtskeletbouw. Maar niet vandaag. Deze dag was er om een boom op te zetten. Een veelbelovende, met stevige wortels.
