Van lommerrijke buitenplaats tot stadslandbouwgrond: de plek in Vlaardingen waar nu 166 woningen staan, kent een rijke historie. Met ontwikkelingsmanager Chakir Ahaloui lopen we door het gebied waar Heijmans samen met bewoners en ondernemers nieuw leven inblies.
Wat hebben de Nachtwacht en een nieuwe woonwijk in Vlaardingen met elkaar te maken? Best veel, zo leert een korte geschiedenisles ons. De Amsterdamse specerijenhandelaar Pieter van Ruytenburch bouwde in 1611 een Buitenplaats op de buitenweide van Vlaardingen. Zijn zoon Willem verbouwde deze Buitenplaats Van Ruytenburch in Renaissance-stijl en figureert toevallig ook als ‘de man in het geel’ op Rembrandts wereldberoemde schilderij.
Voor dit lustoord een woonwijk wordt, fungeert het nog als locatie voor gasfabriek en gemeentewerf. De tuin van de buitenplaats, Park ’t Hof, wordt in 1870 een openbaar park en in 1938 uitgebreid met het Oranjepark. In 2008 wees de gemeente Vlaardingen het aan als woningbouwlocatie, maar pas elf jaar later is De Buitenplaats van Ruytenburch bewoond.
Zomerterras
Een baken in de buurt is de Watertoren, tussen de huizen en het park in. Vandaag wordt het terras ervan druk gefrequenteerd door buurtbewoners en andere Vlaardingers, die even uitpuffen van de wandeling met hun hond. Zoals Christa Eigenraam (57) en Bowie, die twee keer per dag door De Buitenplaats naar het Oranjepark lopen.
Christa is blij met de opleving: “Dit was eerst een groot hondenuitlaatveld met een lege watertoren. Knap hoe Heijmans hier de boel heeft vlotgetrokken: eerst met stadslandbouw het gebied weer activeren en later natuurlijk de levendigheid van de nieuwe bewoners. En nu hebben we een fijn zomerterras.”
Uitdaging
Terwijl hun honden om elkaar heen draaien, bespreken Christa en de uitbater van de watertoren de toekomst. “Alleen nog de oude brandweerkazerne opknappen, dan is het helemaal af.” Eugène Schenkels (69) weet dat niet zo gemakkelijk is als het klinkt. Hij toverde in drie jaar tijd de iconische watervoorziening om tot restaurant, galerie, dakterras en bed & breakfast, met architect Rolf Bruggink. “Een hoop werk, maar ik houd er van om van niets iets te maken”, glimt Eugène. “We organiseerden eerst feestjes in de lege toren. Zo kweekten we sympathie. We kwamen hier niet vandaan en Vlaardingen is net een dorp, dus mensen moeten je eerst leren kennen voor ze bij je komen eten.”
Het resultaat is er naar: dankzij Eugène heeft het monument zijn waarde voor de buurt terug. “Er is veel aanloop vanuit de wijk, vooral de appartementenbewoners weten ons restaurant en terras goed te vinden.”
Luxe
Een wandeling door de wijk voert langs meanderende straten met statige namen als Kleine Buitenweide, Het Louwelant en appartementencomplex Banninck Cocq. Luifels, geglazuurde baksteen, betonbanden, roomwitte balkons en dakkapellen sieren de twee onder een kappers, rijtjeshuizen en patiowoningen.
Sommigen kijken uit op de watertoren, anderen op de brandweerkazerne en weer anderen op het park. Op weg naar de sportschool stapt bewoner Rogier de Willigen (46) van zijn fiets om te vertellen hoe tevreden hij is: “Als Vlaardinger sprak de opzet van deze wijk me meteen aan: meer ruimte, ook voor je auto. Mijn huis is lekker nieuw, alles werkt, luxe hoor.”
Terugblik
Deze woorden brengen een glimlach op het gezicht van Chakir Ahaloui, de betrokken ontwikkelingsmanager bij Heijmans. “Het ontroert me. Waar ik jaren op liep te zwoegen, heeft dit opgeleverd.” Terwijl de start allesbehalve gemakkelijk was. “De gemeente zat met de handen in het haar, want ze wilden woningen bijbouwen , maar hun plannen voor deze plek liepen op niets uit. Middenin de crisis durfde niemand dit aan. Onze uitnodiging een visie te maken, greep Vlaardingen met beide handen aan.”
Heijmans zette in op behoud van cultureel erfgoed zoals de watertoren, placemaking met tijdelijke initiatieven, ‘organisch en vraaggestuurd’ ontwikkelen met huidige en toekomstige bewoners, en op een flexibel proces. “Dat laatste is heel belangrijk”, benadrukt Chakir. “We sloten het Akkoord van Ruytenburch, een soort gentleman’s agreement met afspraken waarbinnen beide partijen nog bewegingsruimte hadden, geen in beton gegoten contract. De markt was namelijk grillig en zo konden we meebewegen.”
Co-creatie
Wat nu een vertrouwde aanpak is in gebiedsontwikkeling, vroeg tien jaar geleden om veel vertrouwen. En dat kreeg Heijmans. “Vertrouwen is de sleutel tot dit succes”, vindt Chakir. “De bereidheid er steeds met elkaar uit te komen, de samenwerking als hoogste goed te beschouwen.”
Tijdens uitgebreide co-creatieworkshops bespraken toekomstige bewoners met Chakir en zijn collega’s hun wensen. “Van het stedenbouwkundig plan, verkavelingswijze, architectuur tot indeling van de huizen. Van groot naar klein; alles is samen bepaald. Mensen wilden traditionele architectuur én maximale flexibiliteit. Dat leidde tot honderden opties, die we allemaal uittekenden, van erker tot luifel. Een enorme puzzel voor mijn collega’s die het moesten bouwen, maar met kwaliteit als resultaat.”
Knap hoe Heijmans hier de boel heeft vlotgetrokken
Betrokken
Een van die deelnemers is Vincent Raaphorst, die met zijn vrouw Yenthe en tweeling Otis en Loek (3) naar volle tevredenheid in De Buitenplaats wonen. “Zo heerlijk om de molen van Vlaardingen te zien opdoemen; dan weet je dat je bijna thuis bent!” zegt Vincent bij binnenkomst. Hij werkt in Rotterdam, waar ze hiervoor woonden. Het stel keerde terug naar de plek waar ze opgroeiden toen de kinderen kwamen. “Vlaardingen is betaalbaar. We trokken in ons huis toen ik hoogzwanger was; in vier weken hebben we alles ingericht”, lacht Yenthe.
“Dit is een hele mooie plek, we hebben een tuin en als ‘stadsmensen’ is het ook fijn dat we vlakbij het centrum wonen”, zegt Yenthe. Door de bewonersworkshops ontmoetten ze sommige buren al voor de verhuizing, en nu kent iedereen elkaar. “Een beetje oog voor elkaar is wel prettig.” Vincent vindt het mooi dat ze overal over mee mochten denken: “Over groen in de straat, aantal parkeerplaatsen en de bouwstijl.” Ze vinden dat De Buitenplaats het “aanzien van Vlaardingen enorm heeft verbeterd.”
Gezellig
Dat kunnen Arnout Hoekstra (34) en Orasa Ringsanthie (43) beamen. “Je woont hier zo mooi: romantische architectuur, verschillende soorten huizen... echt een uniek plan”, vindt Arnout. “In de meeste nieuwbouwprojecten lijken alle huizen op elkaar, maar dit is geen eenheidsworst.” “Dit huis voldeed precies aan onze wensen”, vult Orasa aan. “En de tuin is groot genoeg om met vrienden in te barbecueën.”
Het stel geniet van de gezellige buurt. “Elk jaar organiseren we in onze straat een barbecue en een nieuwjaarsborrel. En de kinderen lopen lekker bij elkaar naar binnen als ze willen spelen”, vertelt Arnout. Hij overtuigt graag zoveel mogelijk mensen van de voordelen van Vlaardingen als woonlocatie: “Je bent met de metro in 15 minuten op de Rotterdamse Coolsingel en ook zo op de snelweg. De Broekpolder ligt hier vlakbij, waar je kunt hardlopen of fietsen. Middenin de natuur en op een steenworp afstand van Rotterdam, wat wil je nog meer?”
Arnouts woorden komen Chakir goed uit. Want De Buitenplaats van Ruytenburch mag dan zijn opgeleverd, Heijmans is nog niet klaar met Vlaardingen. De gemeente wil de komende tien jaar duizenden woningen bouwen, onder andere bij Vijfsluizen. Heijmans ontwikkelt momenteel ruim 250 woningen en 100 appartementen op dit voormalige Shell-sportpark, onder de naam Park Vijfsluizen. Het iconische Shell-gebouw wordt herbestemd en om de wijk komt een begroeide wal, met wandelpaden en uitkijkpunten.
