Natte palen
Binnenstedelijk bouwen is altijd een complexe puzzel, maar de Heijmans-gebiedsontwikkeling De Schoone Ley in Den Haag heeft een uitzonderlijk hoge moeilijkheidsgraad. Er wordt namelijk om het HAGA-ziekenhuis heen gebouwd. Ontwikkelaar Harry Verheij van Heijmans legt de puzzel samen met verschillende partners, om een toekomstbestendige woonomgeving voor allerlei gebruikers te maken.
Langs de Escamplaan en de Leyweg in het zuiden van Den Haag verrijzen 625 woningen onder de naam De Schoone Ley. Om het HAGA-ziekenhuis heen ontstaat een levendige omgeving, met in stijl en sfeer variërende woningen en voorzieningen voor zoveel mogelijk verschillende gebruikers.
De handtekeningen voor deze transformatie zijn in 2016 gezet door de gemeente Den Haag, de Duitse belegger Patrizia en Heijmans. Patrizia beheert 161 vrije sector huurwoningen in het project en woningcorporatie Arcade 178 sociale huurwoningen, de andere woningen zijn verkocht door Heijmans. Om de ruimte zo goed mogelijk te benutten, zijn ondergronds 842 parkeerplaatsen gerealiseerd, beheerd door Orange. Hier kunnen bezoekers, ook die van het ziekenhuis, hun auto kwijt. Bewoners van diverse woonblokken parkeren in de garage, die vanaf het maaiveld bereikbaar is.
Slimme daktuin
Inmiddels zijn de eerste van de vier deelgebieden van De Schoone Ley opgeleverd. Heijmans-ontwikkelaar Harry Verheij is vooral trots op de daktuin van zevenduizend vierkante meter op de eerste verdieping. “Bijna zo groot als een voetbalveld”, lacht Harry. “Er moeten dan ook ruim duizend bewoners tegelijkertijd kunnen vertoeven.”
Het ontluchtingskanaal van de parkeergarage is gehuld in een houten jas en doet dienst als tuinhuisje. Een andere slimme vondst zijn de infiltratiekratten onder de tuin en op de parkeergarage. Deze loodsen water naar de bomen en planten en vangen regenwater op, zodat het terrein niet blank staat bij extreme buien. “Via KNMI-voorspellingen bereidt de tuin zich bovendien voor op regenval. Komen er buien aan, dan wordt het water in de kratten geloosd op het riool”, vertelt Harry.
Ook is hij blij met de zachte overgang tussen de tuinen van de bewoners en het gemeenschappelijk groen. “In plaats van schuttingen of stenen afscheidingen, vormen borders vol bloemen nu een buffer tussen de privé en de collectieve ruimtes.”
Logistieke puzzel
Terwijl de tuin volop in bloei staat, gaat de bouw door. Zo zijn de woningbouw-teams van Heijmans druk bezig met de rijwoningen van het Haagsche Hof. Om bewoners, ondernemers en ziekenhuismedewerkers zo min mogelijk hinder te bezorgen, buigen Harry en zijn collega’s zich dagelijks over een complexe puzzel. Vooral de specifieke werkzaamheden van het ziekenhuis vragen extra aandacht. Harry: “Ambulances moeten te allen tijde bij het ziekenhuis kunnen komen, maar ook de traumahelicopter. Als die moest landen, dienden wij de gieken van de torenkranen een andere kant op te draaien.”
Het zweet staat Harry nog in de handen als hij terugdenkt aan de start van de bouwwerkzaamheden. “In opdracht van de gemeente zijn oude gebouwen op het terrein gesloopt. Tijdens de sloop renden de oogartsen naar buiten, want de minste trilling van het ziekenhuis maakt hun werk natuurlijk onmogelijk. Zo wisten wij dat we hier een andere hei- en damwandentechniek nodig hadden voor het maken van de fundering en de parkeergarage dan we gewend waren. Deze hebben onze infracollega’s vervolgens ook toegepast. Dat is overigens ook mooi aan dit project: we werken hier samen met alle bedrijfsonderdelen van Heijmans, van regionale infra tot woningbouw.”
Mooi aan dit project is dat we hier samenwerken met alle bedrijfsonderdelen van Heijmans
Omgevingsmanagement
Iemand die goed de puzzel kan leggen, is een omgevingsmanager, wist Harry. “Bij de bouw van het Timmerhuis in Rotterdam had ik gezien hoe belangrijk het is continu af te stemmen met alle stakeholders in een gebied en hoeveel aandacht dat overleg vraagt. Dat doe je er niet even ‘bij’ en daarom huurden we een omgevingsmanager in vanuit ons Heijmans-bedrijfsonderdeel infra. Voor veel van mijn vastgoedcollega’s was dit nieuw.”
Het belang hiervan illustreert Harry met het volgende voorbeeld: “Om de parkeergarage van drie lagen te bouwen, moest er 50.000 kuub zand worden weggegraven en afgevoerd. Dat zijn tien tot twintig vrachtwagens per uur! Een omgevingsmanager kan dat kenbaar maken aan omwonenden, ziekenhuis en gemeente en alles in goede banen leiden.”
Ontmoeting
De bewoners van de huur- en koopwoningen kunnen elkaar ook ontmoeten op het centrale plein van De Schoone Ley, bij bezoeken aan de horeca en winkels daar. Het plein is toegankelijk vanaf tram- en bushaltes, vanaf de openbare parkeergarage en vanuit het ziekenhuis. In de commerciële ruimtes hebben zich diverse ondernemers gevestigd vertelt Harry, variërend van een kleine supermarkt, kapsalon en lunchroom tot winkels met producten voor (medische) (na)zorg. “De opzet van De Schoone Ley, met de grote variëteit aan woningen en diversiteit aan gebruikers, van starters tot senioren, zorgt ervoor dat je elkaar gemakkelijk tegenkomt. En er zo een toekomstbestendige gezonde leefomgeving ontstaat.”
De Schoone Ley in cijfers
- 2016 tekening raamovereenkomst gemeente Den Haag, Patrizia en Heijmans
- 2016 sloop oogziekenhuis en zusterflat HAGA-ziekenhuis
- 2017 bouwrijp maken terrein
- 2018 start fundering en bouw openbare parkeergarage, twee lagen ondergronds van 25.000 m2, en op het maaiveld 7000 m2
- 2018 oplevering deelgebied Haagsche Park (41 eengezinswoningen)
- 2019 oplevering deelgebied Haagsche Kwartier en woontoren De Primeur (464 appartementen)
- 2020 oplevering commerciële ruimtes
- Voorjaar 2022: oplevering Haagsche Hof (68 eengezinswoningen, waarvan 28 koop en 40 vrije sectorhuur)
- 2023 verwachte oplevering Haagsche Tuinen (52 koopwoningen)
