De Deltawerken beschermen Nederland tegen hoogwater uit zee. Deze waterkering bestaat uit stormvloedkeringen, dammen en sluizen. Beheer en onderhoud ervan is essentieel. Dat bleek wel toen een sluisdeur van de Krammersluis kapotging. Combinatie Scaldis schoot te hulp.
Een krijsende zeemeeuw scheert door de sluiskolk, vliegt steil omhoog en landt op de top van een drijvende kraan. De wind waait met 5 beaufort uit het zuidwesten, de lucht ruikt zilt. We staan in Zeeland bij de Krammersluizen. Dit sluiscomplex ligt in de Philipsdam en scheidt het zoete Volkerak-Zoommeer van de zoute Oosterschelde.
In de kraan hangt een joekel van een sluisdeur. Eronder ligt een drijvend ponton. De 380 ton zware deur wilde niet meer fatsoenlijk heen en weer schuiven. En dat is een probleem, want de sluis ligt midden in de belangrijke scheepvaartroute tussen Terneuzen en Rotterdam. Door de Krammersluizen passeren jaarlijks 44.000 schepen. De storing was zo urgent voor Rijkswaterstaat dat projectmanager Kees Marijnissen binnen vijf weken een oplossing moest bedenken. Als onderhoudspartner binnen de combinatie Scaldis, een samenwerking met Istimewa, is Heijmans verantwoordelijk voor het onderhoud van deze Deltawerken.
De stalen constructie hangt doodstil in de takels. Kees wijst: āDit type sluisdeur heeft twee onderrolwagens en rijdt op rails. Dit zijn een soort karren die lijken op het onderstel van een trein. Vier rolwielen zorgen ervoor dat de deur over de rails kan rijden. De vier geleidewielen voorkomen dat de deur van links naar rechts kan zwabberen. Luchtkamers in de deur zorgen voor een beetje drijfvermogen, zodat niet het volledige gewicht op de onderrolwagens rust.ā
Het probleem dat het team van Kees nu verhelpt, begon toen Ć©Ć©n rolwiel vastliep en over de rails begon te slepen. āLos je dit probleem niet snel op, dan kan de rails beschadigen en de deur vastlopen. Rijkswaterstaat nam geen enkel risico en sloot de sluiskolk af voor het vaarverkeer. Hoewel de andere kolk gewoon in gebruik bleef, liepen de wachttijden voor de beroepsvaart flink op. Het is dan aan ons om het probleem veilig en snel te fixen.ā
Samenwerken
Onderrolwagens gaan door de hoge belasting maar voor een bepaalde tijd mee, vult Machiel Akkerman van Rijkswaterstaat aan. āMeestal is dat tussen de twaalf en veertien jaar. Deze keer ging Ć©Ć©n wiel sneller kapot dan verwacht, waardoor we de geplande vervanging moesten vervroegen. Dan het is fijn als je samenwerkt in een prestatiecontract. We konden nu binnen Scaldis een plan maken.ā Normaal duurt dit drie maanden, nu kreeg het team van Kees slechts vijf weken van Rijkswaterstaat.
Kees: āIn drie leansessies stemden we alle werkzaamheden op elkaar af en deden we een risico-inventarisatie. Alle details van het project zetten we vervolgens in Ć©Ć©n planning. Daar rolde uiteindelijk een werkplan uit, waar we vorige week mee zijn gestart.ā Het team van Kees doet zowel werkvoorbereiding als uitvoering. āOnze uitvoerder is de spin in het webā, lacht Kees. āHij zorgt voor de communicatie tussen alle specialisten op de bouwplaats. Onze werkvoorbereiders schakelen tussen de collegaās buiten en de mensen van Rijkswaterstaat.ā
Millimeterwerk
Langzaam glijdt het ponton naar achteren. De oude onderrolwagens komen tevoorschijn. Ze zijn bekleed met een dikke laag algen, wieren, mosselen en zeepokken. āDe deur is vanochtend opgehesen, daarna is het ponton eronder gevaren en zijn de onderrolwagens losgekoppeldā, legt Kees uit. āNu varen we met de oude wagens een stuk achteruit, draaien we het ponton honderdtachtig graden en varen weer terug. Op de andere kant van het ponton staan de nieuwe onderrolwagens opgesteld. Als de wagens weer aan de deur zitten, laten we de deur zakken op de rails. Het terugplaatsen luistert nauw. We mogen de karren geen millimeter verkeerd plaatsen. Uiteindelijk trekken we de sluisdeur terug in zijn deurkas en koppelen we alle hydraulische en elektrotechnische systemen weer aan. Dit duurt ongeveer twee dagen.ā
Thermometer
Een sluisdeur of nieuwe onderrolwagen bestel je niet zomaar. Daarom beschikken alle grote sluiscomplexen in Zeeland over voldoende reserveonderdelen. Rijkswaterstaat maakt gebruik van vaste onderhoudsprotocollen. āWij weten vrij nauwkeurig wanneer een sluiscomplex onderhoud nodig heeft of aan een renovatie toe isā, vervolgt Machiel. āSamen met de bouwcombinatie steken we continu een thermometer in een sluiscomplex, dam of brug. En op basis van vaste interventiemomenten voeren we vooraf gepland groot onderhoud aan een object uit.ā
Veiligheid waterwerken
De Deltawerken en bijbehorende waterwerken dragen bij aan de veiligheid van Zeeland en het achterland. Onderhoud is cruciaal en gaat het hele jaar door. Kees: āDe combinatie Scaldis is verantwoordelijk voor het onderhoud van de arealen Zee en Delta Noord en Zuid, en de Oosterscheldekering. In het prestatiecontract zijn alle sluizen ā waaronder onder andere de Krammer- en Kreekraksluizen, de sluizen in Terneuzen en een flink aantal bruggen, 345 kilometer aan oevers en oeverbekleding en meerdere gemalen opgenomen.
Onze werkzaamheden bestaan onder andere uit stormbewaking, regulier onderhoud, inspecties en schades repareren. Deze reparatie valt hier ook onder. Daarnaast voeren we grootschalige renovaties uit. Dit zijn projecten met een lange doorlooptijd die je kan plannen. Ook calamiteiten, zoals de aanvaring in de Westsluis van Terneuzen, vallen onder onze verantwoordelijkheid. Zo werken wij aan de veiligheid en beschikbaarheid van de Zeeuwse waterwerken.ā