Vanaf de 92 meter hoge toren van Interpolis lijkt de Spoorlaan beneden een drukke mierenroute. Honderden stipjes bewegen van links naar rechts en in de tegenovergestelde richting. Je ziet auto’s, maar vooral fietsers, scooters en voetgangers. Ze ontwijken elkaar behendig, zelfs op kruispunten. Voordeel: veel Tilburgse verkeersdeelnemers zijn jong en wendbaar. De stad telt 27.684 studenten.
Toch kan waakzaamheid in 013 geen kwaad. Dat geldt niet alleen voor de tweewielers. Wie bijvoorbeeld op de Spoorlaan de parkeergarage van Interpolis verlaat, kruist meteen een stoep en een drukke fietsroute. Gevaarlijk? Ja, glashelder. Om die reden heeft de verzekeraar deze zomer Bikescout laten installeren, een systeem van Heijmans dat de verkeersveiligheid voor met name fietsers vergroot – de meest kwetsbare groep in de openbare ruimte.
Waarschuwen
De werking van Bikescout in kort bestek: op een kruising scant het systeem de beide rijrichtingen van een fietspad met voorrang. Sensoren registreren de positie maar ook de snelheid van naderend verkeer op het pad, zoals fietsers, brommers, scootmobiels, voetgangers of joggers. Zodra deze ‘bewegende objecten’ vijf seconden van de kruising verwijderd zijn, waarschuwt Bikescout automobilisten voor het kruisende langzame verkeer. In de rijbanen die haaks op de oversteekplaats staan, lichten led-lampjes op. Hun knipperende licht accentueert haaientanden. Al in diverse gemeenten bewijst Bikescout zijn nut.
Het is een uitkomst, vindt Johan Ringeling van Interpolis. Op kruispunten, maar ook bij uitritten. “Vanwege corona is het nu erg stil op het hoofdkantoor. Maar normaal is het druk. Onze parkeergarage heeft een capaciteit van 300 à 400 auto’s, op een medewerkersbestand van 2.000 mensen. Dat zijn heel wat autobewegingen. Om dat veiliger te maken, hebben we Bikescout laten installeren.”
Niet overbodig, want goed zicht op het kruisende fiets- en voetpad ontbreekt. Terwijl uitrijders achter de slagboom wachten, komt het verkeer van twee kanten. “Ondertussen staan drie of vier collega’s achter je die ook naar huis willen. Tsja, de sociale druk voel je dan wel.”
Kilometervreters
Vreemd is het niet, z’n betrokkenheid bij de keuze voor Bikescout. Ringeling is business strateeg bij de verzekeraar: “Ik denk na over strategieën om schade te voorkomen. Voor beide partijen – de verzekerde en Interpolis – is preventie zinvol. Ons team bestrijkt vier domeinen: wonen, mobiliteit, welbevinden en ondernemen. Ik houd me met de eerste twee bezig, dus ook met het voorkomen van ongevallen.” De grootste risico’s in het verkeer? “In de top drie staan hoge snelheid, invloed van alcohol en drugs en afleiding door gebruik van een mobieltje.” Maar het wordt ook drukker en het aantal kilometers op de pedalen groeit – alleen al in Tilburg is dertig procent van alle verplaatsingen per fiets.
Tot de kilometervreters behoren ouderen, die graag recreatief fietsen. Enerzijds bevordert het hun gezondheid. Anderzijds tekent de dubbele vergrijzing – meer senioren, langere levensduur – zich in het aantal ongevallen af. In december 2020 maakte Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) bekend dat het aantal dodelijke fietsongelukken onder 70-plussers dit jaar met 68 procent is gestegen. Vooral plotseling stoppen bij onoverzichtelijke verkeerssituaties levert risico op.
Niet onbegrijpelijk. Ouderdom gaat immers vergezeld van grotere fysieke kwetsbaarheid, slechter horen en zien en trager reageren. De opmars van e-bikes is een extra complicerende factor. Hun snelheid vergroot de impact van ongevallen.
Wille Wortel
Niet alleen Heijmans wil met BikeScout bijdragen aan een gezonde leefomgeving. Ook Ringeling doktert op vondsten. Met succes, bewijst zijn SafeToBike, de geniale ‘fietsbel’ die Ringeling heeft ontwikkeld. Goedmoedig: “Ja hoor, grapjes mogen. Het haalde indertijd zelfs De Wereld Draait Door.” Ringeling, die de vergelijking met Willie Wortel niet afwijst, zette al zijn denkkracht en creativiteit in om de veiligheid van met name jonge fietsers te vergroten. Dat gebeurde in 2017 tijdens een zogeheten hackathon.
De uitvinder zelf: “SafeToBike is een klein vierkant doosje, voor aan je stuur. Met een rood lichtsignaal waarschuwt het als je een gevaarlijk kruispunt nadert. Het enige dat je nodig hebt, is een mobieltje, waarop de locaties zijn ingevoerd. Je kunt ook kruispunten toevoegen. We hadden vooral scholieren voor ogen, die vaak vaste routes rijden. Omdat jongeren op de fiets vaak muziek luisteren, hebben we voor een lichtsignaal in plaats van een geluidssignaal gekozen. Ook is onderzocht of we het stuur konden laten trillen, maar dat ging niet.”
Smoorverliefd
Een pilot met honderd leerlingen van een middelbare school in Den Bosch verliep succesvol. “Het viel in goede aarde en wij leerden ervan. Zo ontdekten we welke ‘olifantenpaadjes’ en sluiproutes scholieren pakten en waar ze tegen de richting in fietsten.” Een tweede pilot voor senioren, in samenwerking met Provincie Noord-Brabant, leverde qua rapportcijfer een voldoende op, maar ouderen bleken iets meer moeite met techniek te hebben.
De SafeToBike trok veel belangstelling, zelfs uit Denemarken. Terecht, want hij voorkomt – net als de Bikescout – doffe ellende. Ook is hij demontabel, licht in gewicht en vandalismebestendig. Toch is hij niet in de winkel te koop. Ringeling, met lichte spijt: “Het ontbrak uiteindelijk aan schaal. Wil je dat 'ie onder de twintig euro kost, dan moet je er een paar honderdduizend van laten maken. Die sprong bleek te ver.”
Hij voorziet dat mobiliteit zal blijven veranderen. Kortweg: autoluwere binnensteden, meer deelgebruik van vervoersmiddelen en de inzet van transferia en pendeldiensten. De actuele bouwopdracht, ziet Ringeling, is ook om weinig of geen ruimte aan parkeren te spenderen.
Uit oogpunt van een gezond leefklimaat zijn het hoopvolle ontwikkelingen, zeker in een land met ruim 24 miljoen fietsen. De veiligheid van tweewielers blijft evenwel een zorg. “Maar we houden moed. Begin 2020 hebben we PhoNo gelanceerd, een app voor jongeren om níet te appen als je op de fiets zit. Voor de campagne hebben we een clip van rapper Snelle, bekend van het nummer Smoorverliefd, ingezet. Dat werkt. PhoNo is inmiddels 30.000 keer gedownload.”
De vooruitzichten van Ringeling voor 2021? In ieder geval de Bikescout bij Interpolis feestelijk in gebruik nemen. Tot nu toe gooide corona roet in het eten. De kans dat de business strateeg zelf de vruchten van Bikescout zal plukken, is groot. Hij is een verwoed fietser, het liefst op een mountainbike. “Zo’n 200 kilometer per maand. Neuh, da’s niet zoveel.” Want waar een wil is, is een weg. Liefst een die uiteindelijk veilig naar huis leidt.
