Skip to content
zo-werkt-bodemsanering-hoofdbeeld.jpg
Zo werkt... Bodemsanering

Grondige schoonmaak

14 april 2015

Verontreinigde bodem komt vaker voor dan je denkt. Veel bodems van (voormalige) industrieterreinen zijn bijvoorbeeld vervuild door brand, lozingen, lekkages of andere ongevallen. Wil je een terrein geschikt maken voor een nieuwe functie, dan moet de bodem vaak eerst gesaneerd worden. Kwestie van afgraven en afvoeren denk je? Nou, zo werkt het niet altijd.

In-situ of ex-situ?

Er bestaan twee ‘hoofdwerkwijzen’ binnen bodemsanering: ex situ en in situ. Bij ex situ saneringen wordt de verontreinigde grond afgegraven en afgevoerd naar een grondverwerkingsbedrijf waar de grond gereinigd wordt. Vaak wordt hierbij ook verontreinigd grondwater bemalen en gezuiverd. Dit is een kostbare maar snelle en effectieve manier om te saneren. In situ betekent dat er bodemsaneringstechnieken worden toegepast die verontreinigingen uit de bodem verwijderen zónder dat de grond wordt weggehaald. Zo blijven de bodemopbouw en -structuur behouden en wordt de bodem maar beperkt verstoord.

In situ en ex situ sanering

In situ technieken worden vooral gebruikt op locaties waar sanering via afgraven problemen met zich mee kan brengen, bijvoorbeeld door aanwezigheid van infrastructuur of bebouwing in de directe omgeving. Als er op een locatie een grote kans is op verspreiding van de verontreiniging of er zijn acute risico’s, dan is afgraven een goede methode. Ook de kosten spelen een rol, in sommige gevallen is een aanpak met in situ technieken voordeliger. Bij de meeste projecten wordt er gekozen voor een combinatie. Er zijn ruwweg drie verschillende in situ technieken met eigen voor- en nadelen:

bodemsanering2_werkwijzen.jpg

Juiste werkwijze kiezen

Maar hoe bepaal je nu welke saneringsmethode het meest geschikt is? Daarbij wordt gekeken naar vijf variabelen. Allereerst is het belangrijk om te weten welk type vervuiling er in de bodem aanwezig is. De ene keer is het een cocktail van verschillende chemicaliën, oliën of metalen, maar het kan ook één bepaalde stof zijn die bijvoorbeeld weglekt uit een opslag. De bodemgesteldheid is een tweede factor van belang. Met welk soort grond hebben we op de locatie te maken? Wat is het grondwaterniveau? Klei heeft bijvoorbeeld een lage doorlatendheid en kan verontreinigingen aan zich binden. Dat vraagt om andere technieken dan bijvoorbeeld zand.

bodemsanering3_variabelen.jpg

Ook de locatieomstandigheden tellen mee. Een binnenstedelijke locatie omringd door andere bebouwing heeft consequenties voor de aanpak en de uitvoering. Hoe schoon het terrein uiteindelijk moet zijn is afhankelijk van het gebruik in de toekomst. Wordt het een woongebied of een bedrijventerrein? Als laatste speelt het beschikbare budget een belangrijke rol bij het opstellen van een saneringsplan. De kosten hangen namelijk sterk af van de vier voorgaande variabelen, de complexiteit van de sanering, de omvang en diepte van de verontreiniging en de gekozen saneringstechnieken. Met name bij diepe verontreinigingen kunnen de kosten flink hoger uitvallen.

Chemie-Pack Moerdijk

De bodemsanering op het Chemie-Pack terrein in Moerdijk is een goed voorbeeld waar vrijwel alle vormen van vervuiling en saneringstechnieken samen komen. Het bijzondere is dat het bij Chemie-Pack gaat om een combinatie van biologisch saneren, geoptimaliseerd met bodemluchtextractie, infiltratie van water en voedingsstoffen, chemische oxidatie, geohydrologische beheersing en verwarming. De bodemsanering is de laatste en langste fase van het totale schoonmaaktraject dat meteen na de brand in 2011 begon. Als eerste is vervuild water opgepompt en gezuiverd, zodat het niet in de omgeving kon verspreiden.

bodemsanering5_dwarsdoorsnede_situatie_20151.jpg

Aanpak

Onder het terrein van Chemie-Pack én de aangrenzende percelen is een fijnmazig stelsel van buizen en filters aangelegd dat de sterk verontreinigde grond biologisch reinigt. Het saneringssysteem bestaat uit een netwerk van infiltratie- en onttrekkingspunten die via centraal opgestelde besturingsunits individueel aangestuurd worden. Per infiltratiepunt worden zeer nauwkeurig gedoseerde hoeveelheden voedingsmiddelen en andere toeslagmiddelen (hulpstoffen, voedingsstoffen e.d. die de biologische afbraak stimuleren) op iedere gewenste plaats in de bodem gebracht.

Het verontreinigde grondwater dat via de zuiveringsinstallatie omhoog wordt gehaald, wordt deels bovengronds gezuiverd waarna het extra voedingsstoffen meekrijgt als het weer via het buizenstelsel terug de grond in gaat. Dit systeem blijft de komende drie jaar 24 uur per dag, zeven dagen per week actief. De daadwerkelijke sanering duurt ongeveer drie jaar.

bodemsanering4_terrein_van_boven.jpg
Schematische weergave van het ontwerp. De 'flamingo' toont het sterk verontreinigde gebied in de bodem van het terrein en daarbuiten.

In 2019 start vervolgens een ‘passieve fase’. Tijdens deze periode wordt gecontroleerd of de sanering de grond voldoende heeft gezuiverd. Periodiek worden er controles uitgevoerd in het grondwater via peilbuizen. Naar verwachting is de bodem in 2025 dan volledig gesaneerd.

Neem contact met ons op