Huizen worden niet alleen bewoond door kopers of huurders, ook veel dieren vinden er onderdak. Ecoloog Vincent Nederpel zorgt ervoor dat een renovatie de natuur zo min mogelijk verstoort en zelfs verder helpt. Hoe dat in de praktijk werkt, zien we in Emmen.
De renovatie van 94 woningen in Emmen voor corporatie Lefier is in volle gang. Straat na straat voorziet Heijmans de huizen van nieuwe daken en muurisolatie. Daardoor zullen bewoners over een paar weken in een beter geïsoleerd huis wonen. Tegelijkertijd zorgen deze maatregelen er ook voor dat juist de hoekjes en gaten verdwijnen die voor de natuur belangrijk zijn.
"Mussen zitten graag onder de dakrand en vleermuizen in de spouwmuur. Dus die dieren hebben nu geen plek meer", legt Vincent Nederpel uit. Als ecoloog in dienst bij Heijmans is het zijn verantwoordelijkheid dat de natuur geen nadeel ondervindt van deze renovatie.
Vooruit helpen
Samen met ontwerpmanager Hille de Haan legt hij uit hoe dat in de praktijk gaat. Volgens de Wet natuurbescherming is het verplicht voor de start van een project een quickscan uit te voeren om in kaart te brengen welke dieren er leven. Hille: "Vervolgens moet je een jaar lang monitoren of die dieren er echt zitten, maar wat we liever doen is er gewoon vanuit gaan dat die dieren er zijn en natuurinclusief bouwen."
Daarvoor wordt in samenspraak met de ecologen een projectplan Ecologie gemaakt. Hierin staat wat er vooraf en in de definitieve situatie gebeurt om aan de Wet natuurbescherming te voldoen en de natuur vooruit te helpen.
Mussenvides en gierzwaluwkasten
In Emmen kwam uit de quickscan dat met drie diersoorten rekening gehouden moest worden: mussen, vleermuizen en gierzwaluwen. "Omdat mussen hier het hele jaar door zijn, moeten we eerst alternatieve nestplaatsen bieden voordat we aan de slag kunnen. Dit doen we zowel met tijdelijke mussenhotels aan de gevels tijdens de werkzaamheden, maar ook speciale mussenvides verwerkt in de dakgoot. Ook zorgen we voor een plek met een zandbad en wat extra voedsel tijdens het project, zodat de mussen het naar hun zin hebben in de wijk", legt Vincent uit.
Voor de vleermuizen en gierzwaluwen zijn geen tijdelijke hotels nodig, beide diersoorten verblijven in de winter niet in deze omgeving. "Maar zodra ze hier terugkomen in het voorjaar, vinden ze een nieuw huis", wijst Vincent de subtiel ingebouwde kasten aan de zijgevel van de huizen aan.
"Vroeger plakten we die kasten tegen het huis aan, maar tijdens de bouw of renovatie kun je dat prachtig integreren in het ontwerp. Dat gebeurt straks ook met de mussenvides in de dakrand, dat zijn afgesloten holtes waar mussen in kunnen nestelen, maar die je van buitenaf bijna niet ziet."
Nuttige dieren
Het voordeel van het bewust creëren van die holtes is dat de dieren wel een plek hebben, en niet het huis in kunnen. Want veel mensen vinden dat een eng idee, vooral bij dieren als vleermuizen, merkt Vincent. "Er is gelukkig steeds meer draagvlak voor groen in de wijk, maar vleermuizen vinden veel mensen toch spannend.
Als ik vertel dat die beestjes per nacht zo’n driehonderd muggen eten, verandert dat vaak al. We hebben ze hard nodig, want als we nu geen rekening houden met mussen, vleermuizen en gierzwaluwen, verdwijnen ze uit het stedelijk gebied en krijgen we enorme insectenoverlast."
Planning aanpassen
Gelukkig zijn er altijd mogelijkheden om de omgeving ook voor de dieren goed in te richten. Een goede planning is daarbij wel belangrijk, benadrukt Vincent. "De natuur is flexibel en je kunt dieren tijdelijk verplaatsen, maar niet midden in het broedseizoen. Dat moet je in de projectplanning meenemen, anders schuift alles een half jaar op."
Hille vult daarbij aan dat er ook tijdens de bouw actief rekening wordt gehouden met de natuur. "Stel, we vinden een nest. Dan maken we meteen een foto en overleggen met het ecologenteam wat we het beste kunnen doen."
Als buurtbewoners Monique en Lonneke dat horen, zijn ze opgelucht. Ze zijn namelijk bezorgd over een merel die een nestje heeft in een van de schoorstenen. "Ik kijk ervan op dat Heijmans dit allemaal doet, dat verwacht je niet van een bouwbedrijf. Ideaal, want niets is mooier dan vogels om het huis", zegt Monique.
Ook Vincent kijkt tevreden naar de vorderingen van het project. "Deze mensen hebben straks weer jarenlang een fijne woning en de dieren behouden hun leefomgeving. Dat vind ik bevredigend."
