De landerijen van abdij Koningsoord zijn uitgestrekt. Waar ooit nonnen met hun rozenkrans liepen, verrijst nu een nieuw dorpscentrum. Bezoek aan gewijde grond.
Als je met een hamer op je duim slaat, kan het lastig zijn om een vloek te onderdrukken. Toch zou dat gepast zijn, op deze voormalige landerijen van de Trappistinnen. In 1937 nam deze vrouwelijke rooms-katholieke orde Koningsoord in gebruik. Tot de klad in het kloosterleven raakte: de congregatie kromp, de wereld rukte op.
Al medio jaren negentig maakte de gemeente Tilburg – waar forensendorp Berkel-Enschot deel van is – herontwikkelingsplannen voor deze strategische locatie. Met de Trappistinnen is overeenstemming bereikt. In 2009 vertrokken de dertig overgebleven zusters naar nieuwbouw in Arnhem. Stiller, kleiner.
Een vroege lentedag in Berkel-Enschot. Met keetkoffie. Bouwplaatsmanager Bauke Madlener van Heijmans wijst naar een kleurige plattegrond. Koningsoord en aangrenzende landerijen zijn in negen deelgebieden opgeknipt. Samen vormen zij het nieuwe dorpsplan.
“We zijn nu met deelgebied 7 bezig”, vertelt Bauke. “Dat zijn vier grote bouwblokken met winkels en horecagelegenheden. Totale oppervlakte van de commerciële ruimtes: 11.500 vierkante meter. Daarboven komen 139 appartementen, waarvan 44 koop. De rest is huur. Medio 2020 is dit deel klaar.”
Het nieuwe dorpscentrum is tussen Berkel-Enschot en de spoorlijn Tilburg-Den Bosch gesitueerd. Een zee van ruimte, maar zorgvuldigheid is vereist, merkt Bauke op. In het plangebied liggen een oude begraafplaats, volkstuinen, sportvelden, een winkelcentrum en het herbestemde klooster. Naast omgevingsmanagement verlangt de bouwlogistiek aandacht.
Weliswaar is Koningsoord geen binnenstedelijk project ter grootte van een velletje kinderpostzegels, maar toch is het puzzelen-voor-gevorderden. Bauke: “Dat zit ’m vooral in de afstemming. We bouwen in ‘treintjes’, waarbij de werkzaamheden strak op elkaar aansluiten. Maar de doorgangen tussen de bouwblokken – de toekomstige winkelstraatjes – zijn erg smal. Op sommige plekken nog geen acht meter. Dat heeft consequenties voor de steigerbouw, de aanleg van nutstracés en de posities van de bouwkranen, de verreikers en de betonpompen.”
Een van de logistieke hersenbrekers zijn de daktuinen. Ze liggen in het hart van twee enorme carrévormige bouwblokken. Elke tuin, die zo’n negentig bij dertig meter is, vormt het dak van de grote commerciële ruimtes. “Bij het bouwen denk je voortdurend na over volgorde en bereikbaarheid”, weet Bauke. “Anders zet je elkaar klem.”
Zonder schietgebedjes
Ook de grote variatie in appartementen doet Koningsoord op Denksport Vijf Sterren lijken. “We hanteren verschillende bouwmethodieken. Geen gevel is hetzelfde. Platte daken, schuine kappen. Zeven verschillende soorten baksteen, vijf extra varianten; diverse types goten. Maar ik hou daar wel van", lacht Bauke. "Leuker dan repeterende bouw.”
In de architectuur van Koningsoord klinkt ook het kloosterverleden door. Links en rechts duiken spitsbogen en gewelfvormen op. Maar schietgebedjes hoeven Bauke, zijn vier mede-uitvoerders en vijf werkvoorbereiders niet te doen. Ze liggen op schema. Wel wacht er een grote verhuizing van winkeliers uit het nabijgelegen winkelcentrum Eikenbosch naar het nieuwe Koningsoord. Ook nieuwe retailers dienen zich aan. “Straks heb je hier niet alleen Albert Heijn en Jumbo, maar ook Aldi.”
Glas in lood
Trappen op. Nog eentje. Vanaf het dak van bouwblok B, waar die ochtend zo’n 120 kuub aan betonnen vloeren wordt gestort, overzie je de wijde omgeving. Vlakbij ligt het voormalige klooster van de Trappistinnen. Het is omgedoopt tot cultureel centrum De Schalm. Achter het glas-in-lood wachten een fraaie theaterzaal, filmcafé en ontmoetingsruimtes. Onder de spitsbogen zit ook een bibliotheek.
Medische voorzieningen? Koningsoord biedt aanzienlijk meer dan abdijsiroop tegen de hoest. In het vroegere klooster zijn een dokterspost en een apotheek gehuisvest. Nog één blik westwaarts, waar trendy Tilburg ligt. Binnen tien minuten ben je van Koningsoord in hartje stad.
Corry
Terug naar de keet, langs betonijzermatten, luchttoevoerpijpen en een stellage met bewakingscamera’s – het Alziend Oog van God krijgt anno 2019 de hulp van BouWatch. Of kopers en huurders belangstelling voor Koningsoord hebben? Het loopt als een trein, weet Bauke. Wie niet te lang aarzelt, bespaart zichzelf dan ook die ene smartlap: ‘Huilen is voor jou te laat’. Van Corry Konings, de beroemdste inwoner van Berkel-Enschot.
Neem contact met ons op
