Wellicht interessant
Zware funderingsmachines veroorzaken een groot deel van onze totale emissie op de bouwplaats. Elektrificatie van dit grote materieel gaat langzamer dan bij kleine machines, omdat een accu nog niet voldoende vermogen kan leveren. "Gelukkig zijn er allerlei innovaties die de uitstoot van CO2, fijnstof en stikstofoxide al een stuk terugbrengen”, stelt projectmanager John Schellekens.
Met een klap slaat het slaggewicht de heipaal een stuk de grond in. Een trilling siddert door de bodem. Even is het stil. Enkele seconden later weer een klap en de heipaal zakt weer iets verder naar beneden. De machinist en zijn twee collega’s buiten houden het proces nauwlettend in de gaten. De enorme 80 ton zware Kobelco BME800G vult vrijwel de gehele bouwkuip. Zevenhonderd heipalen moeten de mannen van Funderingstechnieken hier in de grond heien. Hier komt straks een onderdoorgang onder het spoor bij de Contactweg in Amsterdam.
Niet stilzitten
Heijmans wil na 2023 CO2-neutraal bouwen. En de ambitie is om in 2026 volledig emissieloos te werken. Dus zonder uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof. “Oudere machines vervangen voor nieuw materieel met schonere motoren is niet altijd mogelijk”, zegt John terwijl hij de bouwkuip inloopt. “Het is te duur om dit soort kostbare funderingsmachines die technisch nog prima in orde zijn, in te ruilen voor een nieuw exemplaar. Maar om onze eigen ambities te halen, mogen we niet stilzitten. Tevens eisen opdrachtgevers in hun aanbestedingen dat machines aan de schoner moeten zijn.
De Kobelco is eerst aangedreven door een Stage IIIB-motor. “Voor EMVI-aanbestedingen en gebruik bij projecten in stedelijk gebied, stootte de heimachine teveel schadelijke stikstofoxide en CO2 uit. De machine is pas vijf jaar oud. Daarom is besloten om de motor te updaten met een uitlaatgas-nabehandelingssysteem.”
AdBlue-techniek
De heipaal zit op z’n plek. Rust. We zetten onze gehoorbescherming af en wandelen richting de machine. “Kijk, zie je die zwarte doos zitten.” John wijst omhoog naar een installatie achter op de heimachine. “Dit is de katalysator, die op de motoruitlaat is geplaatst. Deze werkt op basis van AdBlue. Deze techniek wordt ook toegepast op nieuw materieel maar bijvoorbeeld ook personenauto’s om de emissie naar beneden te brengen.”
“Het uitlaatgas-nabehandelingssysteem reinigt de uitlaatgassen voordat ze de katalysator instromen. Wanneer een bepaalde hoeveelheid stikstofoxide (NOx) de katalysator wil binnendringen, wordt een afgemeten dosis AdBlue in de uitlaat geïnjecteerd. Die vloeistof zet zichzelf om in ammoniak en CO2. Deze stoffen reageren met de giftige stikstofoxide, waarbij de mindere schadelijke stoffen stikstof (N2) en waterdamp (H2O) ontstaan. Door deze verandering stoot de Kobelco nu tot negentig procent minder stikstofoxide, zeven procent minder CO2 en 97 procent minder roet uit. Tevens verbruikt de motor iets minder brandstof.”
Duurzaam heiblok
Terwijl de mannen de volgende heipaal in de machine hangen, vertelt John verder: “De heimachine is ook op een ander punt verduurzaamd. Het traditionele met diesel aangedreven heiblok is vervangen door een hydraulisch exemplaar.”
Een op diesel gestookt heiblok werkt als volgt: na het monteren van een nieuwe heipaal trekt de machinist de cilinder, die in het heiblok zit, omhoog. Tijdens het optrekken zuigt het heiblok buitenlucht op. Vervolgens valt de cilinder naar beneden, tegelijkertijd spuit het systeem een dosis diesel de verbrandingskamer in. Het slaggewicht (hieronder zit de heipaal, red.) en de vernevelde diesel ontbrandt door de samengedrukte lucht. Deze explosie drukt de cilinder weer naar boven en de verbrandingsgassen stromen weg uit het heiblok. Verse lucht wordt weer aangezogen en zo blijft het proces zich herhalen, totdat de machinist het systeem uitschakelt.
John: “Voor het hydraulische heiblok gebruiken we oliedruk om het slaggewicht op en neer te bewegen. Hiermee reduceren we niet alleen het omgevingsgeluid, maar ook de uitstoot van schadelijke gassen, zoals stikstofoxide en CO2. En de pomp die de hydrauliek aandrijft wordt aangedreven door de hoofdmotor van de kraan. Een extra powerpack oftewel losse aggregaat is niet meer nodig. Tevens is het heiblok stiller dan een diesel heiblok.”
Fluitje van een cent
De emissietechniek is volledig geautomatiseerd. Voor de machinist is er weinig veranderd. Hij moet nu alleen naast diesel ook AdBlue tanken. “Met deze innovatie hebben we één van onze zwaarste machines verduurzaamd. Hiermee komt ons doel om na 2023 CO2-neutraal te bouwen weer een stapje dichterbij”, besluit John.