In de wijk Borg & Buiten, onderdeel van gebiedsontwikkeling Parijsch in Culemborg, worden ongeveer 450 nieuwe woningen gerealiseerd. Net als in andere wijken van Parijsch spelen biodiversiteit, natuurinclusiviteit en klimaatadaptatie een belangrijke rol. Daar is in Borg & Buiten een andere kijk op mobiliteit aan toegevoegd. Autoluw, centrale parkeervoorzieningen én gemakkelijk(er) toegang tot deelmobiliteit. Hoe werkt deze ‘andere blik op mobiliteit’ in het voordeel voor de bewoners?
Samen met natuurliefhebber Henkjan Kievit, directeur van CV Parijsch, de ontwikkelmaatschappij van Mourik en de gemeente Culemborg, wandelen we door het groen rondom de nog te realiseren wijk Borg & Buiten: “Met de wijk Borg & Buiten beginnen we vanaf nul. Er lag alleen stuk weiland. Dit wisten we zeker: de wijk moet groen én toekomstbestendig zijn. Mijn persoonlijke missie om goed voor de natuur en de biodiversiteit te zorgen, passen perfect bij de ambities van de gemeente Culemborg om Parijsch – en in het bijzonder Borg & Buiten – ruimtelijk op te zetten. Met aandacht voor de leefomgevingskwaliteit. Dat is fijn voor planten, sloten, weilanden en dieren, maar ook voor de nieuwe bewoners van deze wijk. Deze ambities passen perfect bij de grote hedendaagse uitdagingen, zoals klimaatadaptie, wateropvang en hittestress.”
Meer groen, minder blik
Martin van Cauter, senior ontwikkelaar bij Heijmans Vastgoed, werkt sinds 2020 aan de ontwikkeling van Borg & Buiten en wandelt samen met Henkjan door het gebied: “Vanaf het begin hebben ecologen meegedacht om een gezonde leefomgeving te creëren. In de nieuwe wijk realiseren we aantoonbaar meer groen, waar bewoners heel fijn en prettig kunnen vertoeven. Om die gezonde leefomgeving écht voor elkaar te krijgen, hebben we van begin af aan ook anders naar mobiliteit gekeken. De wijk wordt autoluw, we ontmoedigen het bezit van een tweede auto en het parkeren regelen we centraal met twee parkeerhubs. Dat levert een groenere leefomgeving op, maar ook een veiligere plek voor kinderen om te spelen en meer ruimte voor ontmoetingen. ‘Blik’ is dus níet het eerste wat je ziet als je je huis uitstapt.”
Back to the future: minder auto’s
Henkjan: “Huizen bouwen kan iedereen, maar het ontwikkelen van een woonwijk waar je ook de auto’s van de bewoners in kwijt kan en bijvoorbeeld vuilophaalplaatsen goed organiseert, is ingewikkelder. Het is een hele uitdaging om voldoende parkeerplaatsen te realiseren en tegelijkertijd de wijk leefbaar te houden. We gaan daarom voor een zo’n laag mogelijke parkeerdruk in Borg & Buiten. De zware boodschappen kan men thuisbrengen, maar het parkeren van de auto’s regelen we centraal met parkeerhubs. Vanuit die plek lopen bewoners naar hun woning, waardoor de wijk veel veiliger, prettiger, groener en vriendelijker wordt.”
Martin wijst naar de plek waar één van de twee parkeerhubs wordt gerealiseerd: “Ook in het kader van gezondheid en vitaliteit zetten we met de parkeerhubs een goede stap. Letterlijk: want je stapt door een mooie wijk met veel groen en gekleurde natuur, dat is hartstikke gezond. We moeten hier nuchter naar blijven kijken, want hoe erg is het om even honderd meter te lopen naar je auto?”
Henkjan: “In het centrum van Utrecht en Amsterdam hoor je hier helemaal niemand over.”
Geen tweede auto?
Henkjan: “Ik wil kinderen niet meegeven dat het vanzelfsprekend is om twee auto’s voor de deur te hebben staan. In Borg & Buiten kan, in mijn ogen, een tweede auto gewoon weg.”
Martin: “Door die lagere parkeernorm moeten we ervoor zorgen dat we de behoefte aan een tweede auto wegnemen. Daarom hebben we een goed georganiseerde deelmobiliteit. Heb je als gezin toch een tweede auto nodig, reserveer je die via de app en pak je een deelauto.”
Henkjan: “We komen nieuwe bewoners tegemoet door voor een langere periode korting aan te bieden op het abonnement van die deelauto’s. Zo kunnen ze deelmobiliteit echt ervaren. We hopen dat mensen dan inzien dat het hebben van een tweede auto alleen maar geld kost en weinig extra waarden toevoegt en dat deelmobiliteit een hele goede oplossing is.”
Voorwaarden voor een autoluwe wijk
Henkjan vervolgt: “Ik zou het heel erg mooi vinden wanneer kinderen - die worden geboren in Borg & Buiten - in de toekomst gewoon helemaal geen auto meer rijden. Als de techniek zich net zo snel ontwikkelt, zoals de afgelopen jaren, halen deze kinderen geen rijbewijs, want zij worden tegen die tijd opgehaald door een zelfrijdende auto. Jongeren hechten daarnaast veel minder aan eigendom. Ik verwacht dan ook dat het aantal auto’s snel gaat afnemen. Niet alleen in deze nieuwe wijk, maar overal in Nederland. Een goede reden om bij de ontwikkeling van Borg & Buiten géén parkeernorm van twee auto’s aan te houden, want over een tijdje zijn die vakken gewoon leeg.”
Martin: “Om een wijk autoluw te maken, moet je meer bieden dan een paar deelauto’s. De fietspaden moeten ook perfect zijn. Het openbaar vervoer moet toegankelijk zijn.”
Henkjan: “Op alle plekken in Culemborg moet je in maximaal tien minuten op het station kunnen zijn.”
Martin: “Het idee is dan ook om naast deelauto’s, vooral ook (elektrische) deelfietsen en deelbakfietsen aan te bieden. Onderweg naar je auto moet je eerst een deelfiets tegenkomen, dan een deelauto en pas daarna je eigen auto.”
Henkjan vervolgt: “De samenwerking met Heijmans is super. Duurzaamheidsambities zit bij ze in de genen en ze willen het ook echt waarmaken.