Lees hier meer over vezelhennep

Rondom de plek waar vroeger een burcht stond, ontwikkelt en bouwt Heijmans 28 koopwoningen in het Drentse dorp Nietap. De historische details zorgen ervoor dat de woningen passen in de natuurlijke omgeving. Tegelijkertijd worden de woningen zo duurzaam mogelijk gebouwd, met onder andere een houten skelet en isolatie van vezelhennep.
Een terrein in Nietap dat al jaren in bezit is van Heijmans, bracht vanwege de bijzondere geschiedenis behoorlijk wat uitdagingen met zich mee. In het midden van het perceel stond ooit een borg, een Groningse variant van een burcht. Omdat de resten daarvan nog aanwezig zijn, mocht dit stuk grond niet bebouwd worden. Alleen het terrein rondom de slotgracht was geschikt voor woningbouw. Het ontwerp van de woningen moest cultuurhistorisch passen bij de plek én ook aansluiten bij de natuurlijke omgeving.
Om die puzzel te leggen, besloot Heijmans in te zetten op duurzaamheid. Naast de al gangbare duurzame oplossingen, zoals het plaatsen van een lucht-water warmtepomp in de woning en zonnepanelen op het dak, startte een onderzoek naar biobased bouwen. Het vervangen van glaswol als isolatiemateriaal door een duurzaam materiaal, was daarbij de inzet.
De oplossing werd gevonden in vezelhennep, geoogst in Friesland. Samen met de leverancier van de houtskeletbouwelementen voor de woningen, werd het bouwplan verder ontwikkeld. Daarbij worden hennepvezels verwerkt tot isolatiemateriaal en bevestigd in de houten skeletten. De techniek wordt toegepast bij alle 28 woningen van dit project.
De uitdaging bij de ontwikkeling van vezelhennep-isolatie is onder andere de brandwerendheid van de woningscheidende wanden. Een andere uitdaging van duurzaam bouwen zijn de kosten. Houtskeletbouw is duurder dan bouwen met kalkzandsteen en vezelhennep-isolatie kost meer dan glaswol.
De vezelhennep waarmee we de woningen isoleren, wordt geoogst in Friesland
Heijmans werkt nauw samen met GreenInclusive, een organisatie die boeren ondersteunt bij de overgang naar hennepteelt als onderdeel van de landbouwtransitie. Daarnaast coördineert GreenInclusive ook de verwerking van de hennepvezels tot Hempwool, een duurzaam isolatiemateriaal. Samen met GreenInclusive heeft Heijmans afspraken gemaakt met pachters die vezelhennep verbouwen op het land. De hennepvezels worden vervolgens verwerkt tot isolatiemateriaal, dat naar de houtskeletbouwer gaat en verwerkt wordt in de houten wanden waarmee de woningen worden opgebouwd.
De locatie – aan de rand van het dorp Nietap met uitzicht op Drentse velden – vraagt om een natuurlijke invulling. Daarom worden oude bomen zoveel mogelijk behouden, zijn erfafscheidingen gemaakt van wilgentakken en hebben parkeervakken open bestrating. Het regenwater vloeit niet af in het riool maar wordt – onder andere via een wadi – naar het maaiveld geleid. De woningen hebben nestvoorzieningen voor vogels en groene daken op de bergingen.
Vanaf het begin van dit project is het buurtschap betrokken. Bewoners werden op de hoogte gehouden van de plannen en konden meedenken. Dat had onder andere tot gevolg dat een appartementencomplex in het plan werd verruild voor laagbouw. Voor de gebiedsinrichting werkt Heijmans samen met vrijwilligers van een nabijgelegen natuurgebied. De korte lijnen en directe communicatie met de omgeving werken – nu de uitvoering gestart is – door in goed contact met de buurt.
De architectuur van de woningen heeft een duidelijke link met de historie van de plek. Geïnspireerd op de achttiende eeuw zijn er vijf type woningen ontwikkeld. Zo hebben de gevels van de koetswoningen een kenmerkende ronde houten deur. Via een gemetselde poort zijn de poortwoningen bereikbaar. De schuurwoningen hebben een houten uitstraling en grote rode luiken naast de ramen.
Met de realisatie van dit project voegt Heijmans een stuk dorp toe aan Nietap dat past in de natuurlijke omgeving en dat recht doet aan de historie van de plek. Dankzij een wandelpad over de oude borglocatie ontstaat er een verbinding tussen deze en twee andere oude borglocaties. Het biobased bouwen op basis van houtskeletbouw in combinatie met hennepisolatie, zal ook voor toekomstige projecten als voorbeeld dienen in het nog verder verduurzamen van de bouw.