Eerst koffie bij café Loetje. Het terras ligt aan het open water tussen Centraal Station en Damrak. Uit een passerende rondvaartboot klinkt een stem: “At your left side, you see the Heijmans-man who successfully managed two construction contracts worth twenty-two and forty million euro.” Applaudisserende Amerikanen, fotograferende Japanners. Zo had het kunnen gaan, maar dat zou botsen met de bescheidenheid van projectleider Adriaan. Laconiek: “Zo’n klus doe je echt samen, nooit alleen.”

Adriaan Ballemans, projectleider bij Heijmans voor de Noord/Zuidlijn.
Even vijf haltes terug in de tijd. Want al in 1968 opperden verkeerskundigen de aanleg van de Noord/Zuidlijn. Dat advies verstomde, nadat sloop van de Nieuwmarktbuurt in de jaren zeventig ernstige rellen had veroorzaakt. Bewoners kwamen in opstand omdat hun huizen moesten wijken voor de aanleg van de metrolijn tussen Bijlmer en Centraal Station. Maar in de jaren negentig viel opnieuw het N-woord: de Noord/Zuidlijn. Amsterdam slibt langzaam dicht, waarschuwden lokale politici en bedrijven. Het metroplan kreeg groen licht, mits het geen afbraak van woningen noodzakelijk maakte.
Feiten en weetjes
- Het aanleggen van de Noord/Zuidlijn zou aanvankelijk 681 miljoen gaan kosten. Dat bedrag is verviervoudigd.
- Op 22 april 2003 ging de eerste schop de grond in voor de metrolijn die Amsterdam-Noord met Zuid verbindt en 9,7 kilometer lang is.
- Om elk risico op verzakking van de Munttoren uit te sluiten, is de tunnelbuis ter plaatse het diepst geboord: 32 meter.
- Het traject telt acht metrostations: Noord, Noorderpark, Centraal Station, Rokin, Vijzelgracht, De Pijp, Europaplein en Zuid.
- Van deze stations ligt halte Vijzelgracht het diepst: 26 meter onder maaiveld. De twee tunnelbuizen liggen hier niet naast, maar boven elkaar. De roltrappen op dit station zijn 47 meter lang.
- Op 22 juli 2018 is de Noord/Zuidlijn geopend.
- Een rit van begin- naar eindstation duurt vijftien minuten.
- Snelheid: maximaal 70 kilometer per uur.
- De metro vertrekt gemiddeld om de zes minuten.
- Het huidige aantal reizigers is circa 82.000 per dag. Volgens prognose groeit dat tot 120.000.
- In de roltrappen van de Noord/Zuidlijn zitten thermostaten. Bij koud weer activeren ze verwarming, om gladde roltrappen te voorkomen.
- De Noord/Zuidlijn wordt wel De Grote Vriendelijke Reus genoemd, omdat de metrostellen en tunnelgangen het hoogste van de wereld zijn. Simpel: Nederlanders zijn gemiddeld langer dan andere nationaliteiten.

Klotsen
Begin deze eeuw sleepte Heijmans twee Noord/Zuidlijn-contracten in de wacht. Nummer één betrof de bouw van drie tunneldelen, een technische ruimte en een waterkering op het Damrak. De drie tunnelelementen vormden de startschacht voor de boormachine. Flinke joekels, op z’n Hollands gezegd: 57, 40 en 25 meter lang.
“In een weiland bouw je die met gemak. Maar hier zit je op een van de drukste punten van de Amsterdamse binnenstad”, zegt Adriaan. De oplossing: een damwandkuip van zeventig bij dertig meter in het klotsende Damrak. Twintig meter diep, waarna Heijmans de kuip plempte: water eruit, zand tot op maaiveldhoogte erin. Op die zandlaag zijn de drie tunneldelen gebouwd.