Hoe staat het met... Villa Industria

De gasfabriek? Ja jôh! Die kende iedereen in Hilversum. Vanaf 1884 domineerde zij de wijk ten oosten van de spoorlijn. Maar de Regev, zoals de fabriek heette, sloot in 1962 haar hekken. De waakvlam ging definitief uit.

Pas in 2006 kwam er schot in de herontwikkeling van de vijf hectare grond. Samen met lokale woningcorporatie De Alliantie won Proper Stok, onderdeel van Heijmans, de prijsvraag om het terrein nieuw leven in te blazen. Het Delftse architectenbureau Mecanoo ontwierp een stedenbouwkundig plan inclusief 370 sociale huur- en koopwoningen, sporthal, zwembad en ondergrondse parkeergarage. Inspiratiebron: het industriële karakter van de oorspronkelijke gebouwen uit de jaren 20. Villa Industria was geboren.

Feest? Nog niet, weet Marcel Sinte Maartensdijk, senior ontwikkelaar bij Heijmans Vastgoed: “De bodem bleek ernstiger vervuild dan voorzien. Bovendien brak de economische crisis uit.” En de lat lag al hoog: hoe verleid je Hilversummers om ‘over het spoor’ te gaan wonen? Want de oostelijke Kleine Driftbuurt had nadrukkelijk niet het imago van de statige villa’s van Hilversum.

Magazine

Het Regev-project stagneerde. Maar in 2013 trok het team van Heijmans het vlot. Sinte Maartensdijk: “We versterkten het voorlopig ontwerp, dat niet voldoende overtuigde. Méér kwaliteit was het motto, ook al ijlde de crisis nog na. We wisten dat een acht-en-een-half niet goed genoeg was. Het moest een negen-en-een-half zijn om de klant te verleiden aan deze kant van Hilversum te gaan wonen. Bovendien boden we belangstellenden een verhaal dat recht deed aan deze historische plek.” De website Living Industria zag het licht, evenals het gelijknamige magazine met inspirerende verhalen over industrieel erfgoed, lifestyle, buurtwinkeltjes en de nabijgelegen heide. Een woon-app voor driedimensionale verkenning van woningen vervolmaakte de verleiding.

Hilversum is een stad van kijkcijfers, merkte Heijmans. Want na de nieuwe krachtsinspanningen – architectonisch en publicitair – volgden steeds meer ogen de gebiedstransformatie. De stemming kantelde, zag Sinte Maartensdijk. Huurders en kopers ontdekten dat Villa Industria onvermoed cachet had: enerzijds stedenbouwkundige cohesie, anderzijds differentiatie in karakteristieke woningen.

Grandeur

Brochuretaal of werkelijkheid? Tijd voor verkenning. Sinte Maartensdijk gidst zijn bezoek naar het laatste project in aanbouw: vijftien woningen op dat deel van het fabriekscomplex waar een KPN-gebouw heeft gestaan. “Het heeft even geduurd voor we hier aan de slag konden. Oorzaak? Verplaatsing van het oude KPN-gebouw, een vleermuizencheck en ondergrondse kabelpakketten. Nee, hier moet je niet blind graven. Dit is een vitaal knooppunt.”

Vlakbij staan vierendertig villa’s, die in hun grandeur knipogen naar de directeurswoning van het voormalige gasfabriekcomplex. Trots wijst Sinte Maartensdijk op zaken die het statige karakter van de jaren 20-villa’s onderstrepen. “Fraaie entrees met sierlijk metselwerk; een erker, open haard en eenheid in verscheidenheid – geen huis is hetzelfde. Het zit ’m ook in kleine details, zoals dat ge-emailleerde, opbollende huisnummerbordje, die vlaggestokhouder en de stijlvolle rvs-bel en buitenverlichting.”

Ketelhuis XL

Een pad dat Gashouder heet – alle straatnamen verwijzen naar weleer – voert langs een gerenoveerd zwembad en een speelplek die meer dan obligate wipkippen biedt. Aan het einde staan drie cirkelvormige torens, die appartementencomplex De Gashouder vormen. Rechtsaf, de Oude Spoorbaan op. Ooit lag hier rails, nu een volledig verdiepte parkeerkelder met daktuinen en klinkerpaden. Aan weerszijden staan woningen. Links sociale huur, rechts koop: twintig Ketelhuizen XL.

De maataanduiding is geen grootspraak. Elke woning telt vier lagen – waarvan eentje op kelderniveau – inclusief vide en elf meter tuin. Blikvangers zijn de in metselwerk uitgevoerde letters op de koppen van de blokken: KH01 staat voor Ketelhuis 01 et cetera.

Zwier

Kwartiertje later, bij De Loodsen XXL. Voor de zeer ruime woningen – twee onder één industriële boog – staan fietsen met kinderzitjes, een trampoline en een houten bank met gefiguurzaagd hart. Opvallend zijn de hoge houten loodsdeuren, die zelfs vóór de ingang van de woning geschoven kunnen worden. Steenrood, stijlvol en stevig. “Maar ze zijn louter esthetisch, een hint naar het verleden.”

Bij huisnummer 10 diept een man een sleutelbos uit zijn jaszak. Het is Bob Zwier, die er met vrouw en twee kinderen woont. Hij prijst zich gelukkig. “Twaalf jaar geleden zijn we een straat verderop terechtgekomen. Vrienden noemden dat ‘de verkeerde kant van het spoor’. Maar we hebben ons hier altijd thuis gevoeld. Nu helemaal: we wonen dubbel zo ruim, in een huis met karakter.” Aan sociale contacten is geen tekort. Zwier noemt de Buitenspeeldag, Burendag en de WhatsApp- en Facebookgroep van Villa Industria. “Een berichtje leidde laatst spontaan tot een barbecue. Da’s een goed teken.”

Terug naar de gele bouwkeet, bij de vijftien woningen in aanbouw. Naast het kantoortje van de uitvoerder hangt een AED-kistje. Maar Sinte Maartensdijk loopt eraan voorbij. De defibrillator mag aan de wand blijven hangen. Het hart van het Hilversumse Regev-complex klopt weer.